شرایط و ضوابط افزایش و یا کاهش سرمایه در شرکتهای سهامی
هر شرکتی در دوران کاری و فعالیت خود ممکن است دچار تغییراتی شود. یکی از این تغییرات ممکن است افزایش و یا کاهش سرمایه در شرکت باشد. در شرکتهای سهامی این موضوع به وفور دیده می‌شود. از این رو در این مقاله سعی داریم که بیشتر در رابطه با افزایش و یا کاهش سرمایه در انواع شرکتهای سهامی بپردازیم. ولی قبل از آن بهتر از آشنایی کلی با انواع شرکتهای سهامی پیدا کنیم پس در ادامه با ما همراه باشید
شرکت سهامی و انواع آن‌ها
با توجه به نام این نوع از شرکت‌ها بسیار واضح است که سبک این شرکت‌ها به سهام مربوط می‌شود از همین رو باید گفت که شرکت سهامی به شرکتی می‌گویند که سهامی آن بین شرکا تقسیم شده و هر یک از صاحبان دارای مبلغی سهام هستند،حوزه فعالیت شرکت سهامی بازرگانی است، هرچند که موضوع فعالیت صرفاً بازرگانی نباشد.
در شرکتهای سهامی ، تمامی سرمایه شرکت می‌بایستی تبدیل به سهام متساوی القیمه شود، حتی در صورت تجزیه شدن سهام اسمی باید به شکل متساوی این سهام تقسیم شود.
تجزیه سهم چیست؟
قبل تر در مورد تجزیه سهم صحبتی به میان آمد، اما خود تجزیه سهم به چه معناست؟ برای تعریف تجزیه سهم باید این‌طور بیان کرد که هر سهم ممکن است به چند قطعه معین که پاره سهم گفته می‌شود، تجزیه شود. و هر پاره سهم دارای ازرشی مشخص است ولی حقوق مربوط به یک سهم را ندارد و باید در مجموع چند پاره سهم تبدیل به یک سهم شوند.
انواع شرکتهای سهامی
در این نوع از شرکت‌ها سهام حداقل بین سه شخص تقسیم می‌شود، شرکتهای سهامی خود به دو بخش تقسیم می‌شود که به شرح زیر می‌باشد.
- شرکت سهامی خاص
- شرکت سهامی عام
افزایش سرمایه در شرکت سهامی
هر شرکت سهامی در طول حیات خود ممکن است نیازمند افزایش سرمایه باشد. بر اساس قوانین و مقررات شرکت‌ها در ایران، اتخاذ تصمیم در مورد افزایش سرمایه شرکت و تعیین میزان آن بر عهده مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت است.
بر اساس ماده ۳۲۶ قانون اشخاص حقوقی شرکتهای تجاری سرمایه در شرکتهای سهامی را می‌توان از طریق صدور سهام جدید و یا از طریق بالابردن مبلغ اسمی سهام موجود در شرکت افزایش داد.
مجمع عمومی فوق‌العاده بعد اتخاذ تصمیم در رابطه با افزایش سرمایه باید این تصمیم را به اطلاع هیئت مدیره رسانده مهلتی حداکثر دو ساله معین کند. پس از آن هیئت مدیره شرکت باید از طریق یکی از دو روشی که گفته شد اقدام به افزایش سرمایه کند.
تشکیل مجمع عمومی فوق العاده به درخواست هیئت مدیره است تا پس از بررسی شرایط شرکت و شرایط سها شرکت، این مجمع تصمیمی در رابطه با افزایش سرمایه در شرکت بگیرد. این درخواست حتما باید به همراه گزارشی از عملکرد شرکت در سال مالی مذکور تا روز تقدیم گزاش باشد.
کاهش سرمایه در شرکت سهامی
کاهش سرمایه در شرکت سهامی در برخی موارد اجباری و در برخی موارد اختیاری است. بر اساس ماده ۲۱۷ قانون اشخاص حقوقی و شرکتهای تجاری مجمع عمومی فوق العاده شرکت این اختیار را دارد که به هیئت مدیره در مورد کاهش سرمایه شرکت به طور اختیاری تصمیم گیری کند.
ولی لازم به ذکر است که این کاهش سرمایه به تساوی حقوق صاحبین سهام در شرکت نباد لطمه و ضرری ایجاد کند و ضمناً نباید سرمایه کلی شرکت از حداقل مشخص شده، یعنی ۵۰ میلیون ریال کم شود.
ثبت کاهش و یا افزایش سرمایه در شرکت سهامی
طبق قانون اشخاص حقوقی و شرکت های تجاری افزایش و کاهش سرمایه با ثبت آن محقق می‌شود و در صورتی که هر اقدامی غیر از این موضوع رخ دهد معتبر نمی‌باشد. ضمناً در مواردی که تصمیمات مجمع عمومی مبنی بر کاهش یا افزایش سرمایه شرکت باشد یک نسخه از صورتجلسه باید جهت ثبت به مرجع مربوطه ارسال شود.
در رابطه با ثبت افزایش سرمایه به طور کلی باید مدیران شرکت اظهارنامه‌ای مبنی بر این موضوع تنظیم کرده و به همراه مدارک لازم به مرجع ثبت شرکت‌ها ارسال کنند. مدارکی که لازم است مدیران شرکت‌ها برای ثبت افزایش سرمایه شرکت به سازمان اداره ثبت شرکت‌ها ارائه کنند به شرح زیر است.
- صورتجلسه مجمع عمومی شرکت سهامی مبتنی بر تصویب افزایش سرمایه شرکت مذکور
- تعیین موضوع به وسیله مدیر و مدیران شرکت در صورت تایید مجمع عمومی در رابطه با افزایش سرمایه شرکت
- گواهینامه‌ای بانکی بر اساس ماده ۲۲ قانون حقوقی و شرکتهای تجاری مبنی بر این که تادیه مبلغ نقدی و تودیع اسناد مالکیت آورده ای غیرنقدی شرکت سهامی مذکور
صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده در مورد آورده غیرنقدی در نیاز
ضمناً باید به این نکته اشاره کرد که هیئت مدیره باید پس از هر نوبت افزایش سرمایه طی ظرف یک ماه اقدام به اصلاح اساسنامه شرکت کرده و در قسمت مربوط به سرمایه، مبلغ جدید را مشخص کند. و پس از آن اقدام به چاپ و نشر آگهی تغییرات اساسنامه کنند.
همچنین باید گفت که در قانون جدید مجمع عمومی مدارک لازم را به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال می نماید تا پس از تایید به مرجع ثبت شرکت ها ارسال شود. ولی باید به این نکته اشاره کرد که طبق ماده ۵۱۸ همین قانون کلیه مواردی که مصوبات مجمع عمومی یا مدیر یا مدیران باید به مرجع ثبت شرکت ها ارائه شود این امر باید ظرف یک ماه از تاریخ مصوبه انجام پذیرد. اگر در متن مصوبه نماینده ای برای مراجعه به این مرجع معین نشود ، مدیر یا مدیران شرکت ظرف مهلت مذکور موظف به مراجعه می باشند. عدم ثبت تصمیمات مذکور و آگهی آن به موجب این قانون باعث بطلان آن ها نیست، ولی شرکت در مقابل اشخاص ثالث ناآگاه نمی تواند به این تصمیمات استناد کند.