در تمامی فعالیت های تجاری مدیران یکی از مهمترین ارکان فعالیت هستند، این موضوع در رابطه با شرکت های تجاری نیز صادق است. در هر شرکت تجاری مدیر یا مدیرانی وجود دارد که هریک بر اساس قوانین اساسنامه شرکت و اصول و قوانین و مقررات، وظایفی دارند. ولی لازم به ذکر است که تمام مدیران چه در شرکت های تجاری چه در تمامی فعالیت های تجاری یکسری حقوقی نسبت به شرکت و یا واجد مذکور دارند که باید رعایت کنند. در این مقاله سعی می‌کنیم این حقوق را مورد بررسی قرار دهیم، پس در ادامه با ما همراه باشید.
شرکت های تجاری
در ایران بر اساس قوانین و مقررات موجود هفت مدل کاری برای شرکت های تجاری وجود دارد که در تمامی این شرکت ها، مدیر یا مدیرانی وجود دارد، این هفت نوع شرکت تجاری به شرح زیر است.
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت سهامی
- شرکت تعاونی
- شرکت تضامنی
- شرکت نسبی
- شرکت مختلط
- شرکت غیر مختلط
مدیران از نظر حقوقی با چه کسانی در ارتباط هستند
اگر از دیدگاه شخص سوم به اصل مدیریت نگاه کنیم، مدیر یا مدیران شرکت جزئی از اندام شخص حقوقی بوده و اعمال حقوقی و مادی آنان ، اعمال حقوقی و مادی شرکت فرض می شود، ولی این موضوع به نوبه خود یک ویژگی منحصر به فرد تجاری محسوب نمی‌گردد که بتوان شخصیت حقوقی مدیر یا مدیران شرکت را نادیده گرفته و رابطه حقوقی آنان را با شرکت یا با شرکا به فراموشی سپرد به همین منظور باید به این موضوع پرداخت که در حقیقت رابطه حقوقی مدیران با شرکت و شرکاء در شرکت تجاری چیست و به جوابی واحد در این زمینه رسید
باید به این موضوع توجه داشت که شرکت به منظور راحت تر شدن روابط های متعدد خود تکالیف و وظایفی را برای مدیران در شرکت معین می‌کند، و مدیر نیز در برابر شرکت حقوقی دارد که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد.
مبنای شناسایی حقوق مدیران
در ابتدا باید اشاره کرد که رابطه بین مدیران و شرکت در حقیقت یک رابطه قراردادی است، پس بر اسسا این موضوع باید نتیجه گرفت که که حقوق مدیران اعم از اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل ناشی از قرارداد است.
عواقب عدم تعیین اجرت برای مدیران
در برخی موارد ممکن است شرکاء در هیئت مدیره شرکت عوضیت پیدا کنند، و حتی ممکن است برای این منسب هیچگونه حق الزحمه ای برای این افراد مشخص نشود. این موضوع ممکن است حتی در رابطه با مدیراعامل شرکت که توسط هیئت مدیره انتخاب می‌شود رخ دهد. در این صورت نمی توان اعمال مدیران را که به نمایندگی از سوی شرکت صورت پذیرفته است به دلیل عدم تعیین اجرت غیرمعتبر دانست، لذا باید توجه کرد که در صورتی که نسبت به میزان اجرت توافقی حاصل نشده است، مدیران مستحق دریافت اجرت المثل هستند.
حقوق مدیران مربوط به میزان حق الزحمه مدیران
بر اساس قواعد موجود در قانون تجارت میزان مشخصی برای قاعده آمره ای در این زمینه وجود ندارد، ولی در قانون تجارت در ماده ۱۳۴ آن در رابطه با اعضای غیرموظف هیئت مدیره محدودیتی را مشخص کرده است.
در این ماده این‌طور بیان شده است که در مجمع عمومی عادی صاحبان سهام این امکان را دارند که بر اساس ساعات حضور اعضای غیرموظف هیئت مدیره در جلسات هیئت مزبور پرداخت مبلغی را به آن ها به طور ثابت پرداخت کنند، در این رابطه مجمع عمومی مجمع عمومی این مبلغ را با توجه به تعداد ساعات و اوقاتی که هر عضو هیئت مدیره در جلسات هیئت حضور داشته است تعیین خواهد کرد.
لازم به توضیح است که در صورتی ککه در اساسنامه شرکت مقرر شده باشد که مجمع عمومی می تواند تصویب کند که نسبت معینی از سود خالص سالانه شرکت به عنوان پاداش به اعضای هیئت مدیره تخصیص داده شود اعضای غیرموظف هیئت مدیره حق ندارند به جز آنچه در این ماده پیش بینی شده است در قبال سمت مدیریت خود به طور مستمر یا غیر مستمر بابت حقوق یا پاداش یا حق الزحمه وجهی از شرکت دریافت کنند
حق استعفا در رابطه باحقوق مدیران
برای استعفا، مدیر به طور معمول باید بر اساس قوانین مشخص شده در شرکت عمل کند، البته اگر در شرکتی توافقی در این رابطه صورت نگرفته باشد مدیر دارای حق استعفاست زیرا اگرچه رابطه مدیر و شرکت کاملاَ در چارچوب عقد وکالت قابل تحلیل نیست، همچنین در این موضوع باید توجه کرد که اعمال قواعد وکالت جز در صورت وجود حکم صریح قانونی و یا توافق، به قصد مشترک فرضی طرفین نزدیک تر است. در آخر باید دقت داشت که انجام این عمل باید به شکل کاملا متعارف صورت پذیرددر غیز این صورت مسئولیت مدیر در برابر شرکت و اشخاص ثالث خواهد بود.