اقامتگاه شرکت تجارتی
اقامتگاه در لغت به معنی محل سکونت به کار رفته و در اصطلاح حقوقی ، اقامتگاه هر شخصی عبارت از محلی است که شخص در آن جا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آن جا باشد.
در اصطلاح حقوقی(مسکن)مرکز زندگی مادی و سکنای هر شخص است ،در حالی که(اقامتگاه)ناظر به مرکز زندگی حقوقی فرد است.هیچ کس نمی تواند پیش از یک اقامت داشته باشد.درحالی که می تواند دارای چند محل زندگی باشد.در حقوق ایران سه نوع اقامتگاه پیش بینی شده است:اختیاری،اجباری و انتخابی.
تشخیص وشناخت اقامتگاه جهت اصول قراردادی و همچنین امر قضایی ،ثبتی،مالی و مالیاتی بسیار حائز اهمیت میباشد و ممکن است تعریف اقامتگاه از لحاظ دستگاه های متولی از جمله سازمان ثبت اسناد و املاک ویا سازمان امور مالیاتی ویا دستگاه های قضایی و سایر نهادها متفاوت باشد.اقامتگاه شرکت های تجارتی بر طبق ماده ۵۹۰ قانون تجارت ،محلی است که اداره شخص حقوقی در آن جاست و به موجب ماده ۱۰۰۲ قانون مدنی ،اقامتگاه اشخاص حقوقی مرکز عملیات آن ها خواهد بود . هم چنین به موجب ماده ۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب ،دعاوی راجع به ورشکستگی شرکت های بازرگانی که مرکز اصلی آن ها در ایران است ، هم چنین دعاوی مربوط به اصل شرکت و دعاوی مربوط بین شرکاء و اختلافات حاصله بین شرکاء و دعاوی اشخاص دیگر علیه شرکت تا زمانی که شرکت باقی است و نیز در صورت انحلال تا وقتی که تصفیه امور شرکت در جریان است ، در مرکز اصلی شرکت اقامه میشود.
نظریه اکثریه حقوقدانان این است که در تعارض بین ماده ۵۹۰ قانون تجارت و ۱۰۰۲ قانون مدنی می توان بیان نمود که مرکز عملیات اداری شرکت ، اقامتگاه شرکت محسوب میشود . در ماده یک قانون ثبت شرکت ها مصوب ۱۳۱۰ نیز موید این امر است که هر شرکتی که در ایران تشکیل و مرکز اصلی آن در ایران باشد، شرکت ایرانی محسوب میشود.
مهم ترین فایده های تعیین اقامتگاه شرکت به شرح زیر است:
۱-تعیین تابعیت شرکت مستلزم مشخص نمودن اقامتگاه آن است
۲-طلبکاران شرکت برای اقامه دعوا علیه شرکت می توانند به دادگاهی که اقامتگاه شرکت در آن در حوضه آن واقع است مراجعه کنند . هم چنین است دعاوی مربوط به اصل شرکت و دعاوی بین شرکت و شرکاء و اختلافات حاصله بین شرکاء
۳-دادگاه صالح برای صدور حکم ورشکستگی شرکت دادگاه محل اقامت شرکت است .
۴-صلاحیت محل اداره متولی ثبتی در خصوص تاسیس و تغییرات اشخاص با توجه به اقامتگاه شرکت اقدام می گردد.
با جمیع موارد فوق در رویه عملی در محاکم قضایی و هم چنین دستگاه های حاکمیتی ،اقامتگاه اشخاص حقوقی بر مبنای آدرس شرکت که در مرجه ثبت شرکت ها به ثبت میرسد،تشخیص داده میشود و تازمانی که آدرس و محل اصلی شرکت نزد مرجع ثبت شرکت ها ثبت و در روزنامه اصلی منتشر نگردد به عنوان اقامتگاه شرکت تلقی نمی گردد.
ممکن است تعیین یا تغییر اقامتگاه شرکت تحت عنوان اصلاح مواد اساسنامه یا اصلاح کل اساسنامه توسط ارکان شرکت ارائه و با تغییر کلی اساسنامه آگهی گردد ، لذا در این صورت لزوم آگهی اصلاح آدرس شرکت به صورت مشخص در سامانه های الکترونیکی ثبت شرکت ها امری ضروری میباشد و از طرفی ممکن است تغییر اقامتگاه به صورت مشخص و با دستور تغغیر محل شرکت و یا تغییر آدرس صورت پذیرد که در این صورت با رعایت تشریفات تغییر محل به صورت جداگانه اصلاح می گردد.