مسئولیت شرکاء در شرکت تضامنی
شرکت تضامنی از جمله شرکت‌های پرکاربرد در کشور است. افراد زیادی به واسطه ثبت شرکت تضامنی فعالیت اقتصادی خود را شروع می‌کنند. ولی باید به این نکته توجه داشت که هر شخص در شرکت تضامنی وظیفه‌ای دارد. به این منظور در این مقاله ما سعی بر آن داریم تا بیشتر با وظایف افراد در شرکت تضامنی آشنا شویم. ولی بهتر است قبل از آن تعریفی از شرکت تضامنی و نوع کار آن آشنا شویم.
شرکت تضامنی چیست؟
به موجب ماده ۱۱۶ قانون تجارت در کشور شرکت تضامنی، شرکتی است که تحت عنوان و نامی مخصوص برای شکل گیری فعالیت تجاری بین دو یا چند شخص با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌گردد.
در صورتی که شرکت در مواقعی به مشکل برخورد کند یا کفایت لازم برای پرداخت دیون را نداشته باشد، هریک از شرکاء مسئول پرداخت تمامی دیون و تعهدات کلی شرکت هستند. و هرگونه قراردادی دال بر خلاف این موضوع مابین شرکاء ارزش قانونی نخواهد داشت.
هنگامی که شرکت بدهکار باشد، طلبکار می‌تواند طلب خود را از هریک از شرکا مطالبه کند البته در صورت مطالبه از یکی از شرکاء آن فرد هم بستانکار شده و می‌تواند با مراجعه به دیگر شرکا سهم زیان را متناسب با سرمایه‌ای که در شرکت دارند تقسیم کنند.
ضمنا باید به این نکته اشاره داشت که شرکت تضامنی معمولا شرکتی خانوادگی است و بین خویشاوندان تشکیل می‌شود. و به طور معمول زمانی تاسیس می‌شود که صاحب کسب و کاری فوت کرده و ورثه برای جلوگیری از انحلال آن فعالیت تجاری اقدام به تاسیس شرکت تضامنی می‌کنند.
مسئولیت میان روابط شرکا در شرکت تضامنی
بر اساس ماده ۱۲۴ قانون تجارت کشور مسئولیت در روابط شرکاء در شرکت‌های تعاونی به دو روش صورت میپذیرد.
- براساس شرکتنامه:
در این سبک از کار به طور مثال در شرکتنامه تعیین می‌گردد که یکی از اعضاء مشخص با وجود داشتن یک دهم سرمایه شرکت، مسئولیت نصف زیان واره بر شرکت را به عهده می‌گیرد. - سکوت شرکتنامه:
در این مدل اعضای شرکت بر اساس نسبتی که در شرکت سرمایه دارند مسئولیت بدهی‌های شرکت را دارا هستند. یعنی اگر فردی مالک یک سوم سرمایه شرکت باشد به نسبت یک سوم سرمایه شرکت مسئول بدهی شرکت است.
تعهدات شرکاء در شرکت تضامنی
در شرکت‌های تضامنی میزان محدودیت و مسئولیت شرکاء بسیار بالا است. به همین منظور سعی بر آن داریم طی چند نکته تمامی این تعهدات را با یکدیگر مرور کنیم.
۱-تمامی شرکاء ضامن مسئولیت قروض و بدهی‌های شرکت هستند. و هریک از ضامن کلیه قروض و بدهی‌های شرکت در تعهدات شرکت می‌باشد.
۲-در این مدل از شرکت هیچ کدام از شرکا بدون رضایت از مابقی شرکاء نمی‌تواند مبادرت به تجارت به حساب خود یا شخص ثالثی انجام دهد.
۳-بر اساس ماده ۱۳۴ قانون تجارت کشور هیچ کدام از شرکا بدون رضایت مابقی اعضاء نمی‌توانند به عنوان شریک ضامن یا شریک با مسئولیت محدود در شرکت دیگری که مانند همان شرکت تجارت می‌کند، فعالیت داشته باشد.
وضعیت شرکت در صورت فوت یکی از شرکاء
۱-در صورتی که یکی از شرکاء فوت شود بقای شرکت بسته به رضایت سایر شرکاء و قائم مقام متوفی دارد. در صورتی که مابقی شرکا قصد ادامه فعالیت شرکت را داشته باشند، قائم مقام شریکی که فوت کرده باید ظرف مدت یک ماه پس از فوت فرد مذکور اعلام به رضایت یا عدم رضایت خود به صورت کتبی به دیگر شرکاء داشته باشد.
۲- هر زمانی که قائم مقام متوفی در زمان مشخص شده نظریه خود را در رابطه با رضایت خود برای ادامه فعالیت شرکت اعلام کند، در سود و زیان شرکت سهیم خواهد شد.
۳- در صورتی که قائم مقام متوف عدم رضایت خود را در مهلت مقرر یک ماهه اعلام کند در منافعی که در این مدت حاصل شده نیز سهیم بوده و نسبت به ضرر شرکت در این مدت زمان سهیم نخواهد بود.
۴- لازم به ذکر است که اگر قائم مقام متوفی در این مهلت یک ماهه سکوت کند و هیچگونه پاسخی چه مثبت یا منفی ندهد سکوت تا انقضاء مهلت مذکور در حکم اعلام رضایت است. در نتیجه در کلیه سود و زیان شریک خواهد بود. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که در صورت محجور شدن یکی از شرکاء کیفیت بقاء در شرکت با قیم و یا سرپرست می‌باشد که به همان ترتیب مذکور رضایت یا عدم رضایت خود را اعلام می‌نماید.
شیوه مراجعه طلبکاران شرکا به شرکت
بر اساس ماده ۱۲۹ قانون تجارت کشور ، طلبکاران شخصی شرکاء حق طلب خود را از دارایی شرکت تامین یا وصول کنند را ندارند ولی در دو مورد حق مراجعه به شرکت برای افراد مذکور وجود دارد :
۱٫ سهمیه مدیون از منافع شرکت
۲٫ سهمی که در صورت انحلال شرکت ممکن است به مدیون تعلق گیرد.
در صورتی که اگر نه دارایی شخص بدهکار که شریک شرکت است و نه منافع او در شرکت تضامنی پاسخگوی بدهی او نباشد، طلبکار شخصی شریک می‌تواند انحلال شرکت تضامنی مذکور را تقاضا نماید، اعم از این که شرکت برای مدت محدود تشکیل شده باشد یا نامحدود به شرط اینکه حداقل ۶ ماه قبل قصد خود را به وسیله اظهارنامه به اطلاع شرکت رسانده باشند.
پس تقاضای انحلال باید با جمع سه شرط باشد :
۱٫ عدم کفایت دارایی شخصی مدیون
۲٫ عدم کفایت منافع مدیون در شرکت
۳٫ اعلام قصد انحلال حداقل ۶ ماه قبل به وسیله اظهارنامه
در دو حالت، شرکت یا بعضی از شرکا می توانند تا قبل صدور حکم نهایی از انحلال شرکت جلوگیری کنند :
۱٫ تادیه طلب طلبکاران تا حد دارایی مدیون در شرکت
۲٫ جلب رضایت طلبکاران