نحوۀ ثبت علایم، علایم جمعی و نام های تجاری ارزش و اهمیت ثبت علایم تجاری و مرجع ثبت آن

نحوۀ ثبت علایم، علایم جمعی و نام های تجاری

ارزش و اهمیت ثبت علایم تجاری و مرجع ثبت آن

علامت تجاری یا برند (brand) عبارت است از نام، عبارت، اصطلاح، علامت، نشانه، نماد، طرح یا ترکیبی از این موارد که به منظور معرفی محصولات یا خدمات یک شرکت تجاری و متمایز ساختن آن از محصولات شرکت های دیگر استفاده می شوند برند همان نشانه یا سمبل یا آرم گرافیکی شرکت ها برای معرفی محصولاتشان است و در واقع نمادی است که با هدف فروش کالاها یا ارائه خدمات مورد استفاده قرار می گیرد  برند به خریدار کمک می کند فقط با ملاحظۀ آن در روی یک کالا اقدام به خرید نموده بدون آنکه نام شرکت یا سازندۀ آن را بداند.

برند هر شرکتی منحصر به فرد است به این معنا که دیگران حق استفاده از آرم تجاری آن را برای فروش و معرفی کالاهایشان نخواهند داشت.

برندها به خودی خود دارای ارزش مادی و معنوی هستند و برخی از شرکت ها بعد از به شهرت رساندن یک علامت تجاری یا برند، حقوق مادی و معنوی آن را به شرکت های دیگر می فروشند.

علایم تجاری در واقع جزء مالکیت معنوی فرد محسوب می شوند و دارای ارزش اقتصادی هستند وقسمتی از اموال شرکت ها محسوب شده و قابلیت انتقال و فروش غیر را دارند اما نام ها و نشانه های تجاری از نظر قدرت و ارزش یکسان نیستند، یک نام و نشان تجاری قدرتمند از ارزش زیادی برخوردار است در این میان برندهایی در جهان وجود دارند که ارزش مادی بسیار زیادی دارند و هر ساله از سوی مؤسسات اقتصادی و بازرگانی مانند کمپانی تجاری «اینتر برند» ارزش گذاری می شوند. این ارزش گذاری مالی برندها براساس شهرت، میزان فروش و سود خالص و ارزش سهام آن کمپانی تعیین می شود.

مؤسسه اینتربرند در تازه ترین گزارش خود که به معرفی ۱۰۰ برند با ارزش جهان در سال ۲۰۱۱ میلادی پرداخت، بر این اساس کوکاکولا با ارزش برند ۷۱ میلیارد و ۸۶۱ میلیون دلار بری دوازدهمین سال پیاپی در صدر ارزشمندترین برندهای جهان قرار گرفت در رده دوم شرکت «ماشین آلات بین المللی کسب و کار» یا «آی.بی.ام» با ارزش برند ۶۹ میلیارد و ۹۰۵ میلیون دلاری قرار گرفت. رده سوم نیز به مایکروسافت با ارزش ۵۹ میلیارد و ۸۷ میلیون دلار اختصاص یافته است از دیگر شرکت های تولیدی و صنعتی مطرح در این فهرست می توان به نوکیا، سامسونگ، ژیلت، پپسی، سونی، دل، نستله، آدیداس، یاهو و هارلی دیویدسون اشاره کرد.

اما برای اینکه علامت تجاری جزء دارایی شرکت یا شخص محسوب شده و به صورت انحصاری گردیده و دیگران اجازۀ استفاده از آن را نداشته باشند باید علامت تجاری به ثبت رسیده باشد؛ قبلاً گفتیم که مرجع ثبت موارد مزبور طبق ماده ۱ اصلاحیه طرح اصلاحی آیین نامه ثبت شرکت ها مصوب ۲۴/۱۲/۱۳۸۶ در ایران از وظایف اداره مالکیت صنعتی است، پس از این توضیح مختصر ذیلاً به مقررات و نحوۀ ثبت علامت تجاری می پردازیم.

تعریف علامت، علامت جمعی و نام تجاری

طبق ماده ۳۰ قانون ثبت اختراعات و غیره مصوب ۱۳۸۶ علامت، علامت جمعی و نام تجاری عبارتند از:

الف) علامت، یعنی هر نشان قابل رویتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.

ب) علامت، جمعی یعنی هر نشان قابل رؤیتی که با عنوان علامت جمعی در اظهارنامه ثبت معرفی شود و بتواند مبدأ و یا هرگونه خصوصیات دیگر مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می کنند متمایز سازد.

ج) نام تجاری یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.

علایم تجاری که قابل ثبت نیستند

طبق ماده ۳۲ قانون فوق الذکر، علامت در موارد زیر قابل ثبت نیست:

الف) نتواند کالاها یا خدمات یک مؤسسه را از کالاها و خدمات مؤسسه دیگر متمایز سازد.

ب) خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.

ج) مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدأ جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آنها گمراه کند.

د) عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم، یا سایر نشان های مملکتی با نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون های بین المللی تأسیس شده اند بوده یا موارد مذکور یکی از اجزای آن علامت باشد، مگر آنکه توسط مقام صلاحیت دار کشور مربوط یا سازمان ذی ربط اجازه استفاده از آن صادر شود.

هـ) عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالا یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است.

و) عین یا شبیه آن قبلاً برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروف شده باشد، مشروط بر آنکه عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد.

ز) عین علامتی باشد که قبلاً به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ انقضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم بری همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.

مقررات انتخاب نام تجاری

طبق ماده ۴۶ قانون ثبت اختراعات و غیره، اسم یا عنوانی که ماهیت یا طریقه استفاده از آن برخلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد و یا موجبات فریب مراکز تجاری یا عمومی را نسبت به ماهیت مؤسسه ای فراهم کند که اسم یا عنوان معرف آن است، نمی تواند به عنوان یک نام تجارتی به کار رود.

با رعایت قوانین و مقررات ثبت اجباری نام های تجاری، این قبیل نم ها حتی بدون ثبت، در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث حمایت می شوند.

هرگونه استفاده از نام تجارتی توسط اشخاص ثالث، به صورت نام تجارتی یا علامت یا علامت جمعی، یا هرگونه استفاده از آنها که عرفاً باعث فریب عموم شود، غیرقانونی تلقی می شود (ماده ۴۷ قانون ثبت اختراعات و غیره).

مراحل ثبت علایم تجاری

تسلیم اظهارنامه

طبق ماده ۱۰۵ آیین نامه قانون ثبت اختراعات و غیره ثبت علامت مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است.

اظهارنامه ثبت علامت باید در دو نسخه و در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شده و پس از ذکر تاریخ، توسط متقاضی یا نماینده قانونی وی امضا شود (ماده ۱۰۶ آیین نامه).

تبصره – در صورتی که اسناد ضمیمه اظهارنامه و سایر اسناد مربوط به زبان دیگری غیر از فارسی باشد، ارائه اصل مدارک موردنیاز همراه با ترجمه عادی کامل آن الزامی است. مرجع ثبت در صورت لزوم می تواند در جریان بررسی اظهارنامه، ترجمه رسمی مدارک مذکور را مطالبه کند.

متقاضی باید اظهارنامه ثبت علامت را به صورت حضوری یا با پست سفارشی و یا در چهارچوب ماده ۱۶۸ آیین نامه قانون ثبت اختراعات و غیره به مرجع ثبت تسلیم نماید (ماده ۱۰۷ آیین نامه).

مواردی که باید در اظهارنامه قید شود

طبق ماده ۱۰۸ آیین نامه، اظهارنامه ثبت علامت باید حاوی نکات زیر باشد:

• اسم، شماره ملی، نشانی، کدپستی و تابعیت متقاضی و در صورتی که متقاضی شخص حقوقی است، ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مرکز اصلی و عنداللزوم هر شناسه دیگر آن الزامی است.
• اسم، شماره ملی، نشانی و کد پستی نماینده قانونی متقاضی در صورت وجود؛
• اسم، نشانی و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها در ایران را دارند، در صورتی که متقاضی مقیم ایران نباشد؛
• الصاق نمونه ای از علامت در کادر مربوط؛
• توصیف و تعیین اجزای علامت و تعیین حروف مشخص در صورتی که علامت مورد درخواست ثبت مشتمل بر حروف خاص باشد؛
• ذکر کالاها و خدماتی که علامت برای تشخیص آنها به کار می رود، با تعیین طبقه یا طبقات درخواست شده طبق طبقه بندی بین المللی؛
• ذکر حق تقدم، در صورت درخواست؛
• رشته فعالیت مالک علامت؛
• ذکر علامت جمعی در صورتی که ثبت آن مورد درخواست باشد؛
• در صورتی که علامت مشتمل بر کلمه یا کلماتی غیر از فارسی باشد، درج آوانویسی و ترجمه آن؛
• ذکر رنگ، در صورتی که رنگ به عنوان صفت مشخصه و یا ویژگی خاص علامت باشد؛
• ذکر سه بعدی بودن علامت در صورت درخواست ثبت آن؛
• تعیین ضمایم.

تبصره ۱- در صورت تسلیم اظهارنامه و سایر اسناد مربوط توسط اشخاص حقوقی، امضای آنها از طرف اشخاص مجاز، ضروری است.

تبصره ۲- در صورت تعدد متقاضی ثبت، ش خصی که به نمایندگی از سایرین حق مراجعه و مکاتبه با مرجع ثبت و انجام سایر تشریفات اداری لازم، جز دریافت گواهینامه علامت، را دارد، باید با ذکر اقامتگاه تعیین شود.

تبصره ۳- اسم و نشانی متقاضی مقیم خارج از کشور علاوه بر فارسی باید به حروف لاتین نیز نوشته و با همان حروف نیز ثبت و آگهی شود.

تبصره ۴- در کلیه امور راجع به ثبت و انتشار علایم، مرجع ثبت طبقه بندی کالا و خدمات را براساس طبقه بندی بین المللی مورد بررسی قرار می دهد. در صورت وجود عناصر تصویری در علامت، رعایت طبقه بندی مربوط االزامی و به عهده مرجع ثبت است.

مدارکی که باید ضمیمه اظهارنامه شود

مدارکی که باید ضمیمه اظهارنامه شود:

• نسخه اصلی نمایندگی، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید؛
• ارائه ده نمونه از علامت به صورت گرافیکی که با علامت الصاق شده روی اظهارنامه یکسان بوده و ابعاد آن حداکثر، ۱۰ × ۱۰ سانتی متر باشد. اگر ارائه علامت به صورت گرافیکی نباشد ده نمونه از کپی یا تصویر علامت حداکثر در همین ابعاد و به نحوی که مرجع ثبت مناسب تشخیص دهد، ارائه خواهد شد.

چنانچه مرجع ثبت نمونه علامت ارائه شده را مناسب تشخیص ندهد، تسلیم نمونه مناسب را درخواست می نماید. در هر حال، علامت باید به همان نحو که درخواست و ثبت می شود استعمال گردد؛

• در صورت سه بعدی بودن علامت، ارائه علامت به صورت نمونه های گرافیکی یا تصویر دوبعدی روی برگه به نحوی که از شش زاویه متفاوت تهیه و در مجموع یک نمونه واحد که همان علامت سه بعدی را تشکیل دهند، الزامی است؛
• مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف ۱۵ روز از آن تاریخ تسلیم شود؛
• ارائه مدارک دال بر فعالیت در حوزه ذی ربط بنا به تشخیص مرجع ثبت؛
• نسخه ای از ضوابط و شرایط استفاده ازعلامت جمعی و ارائه گواهی مقام صلاحیت دار، اتحادیه یا دستگاه مرتبط، در صورتی که ثبت علامت جمعی مورد درخواست باشد؛
• مدارک مثبت هویت متقاضی؛
• رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی؛
• مدارک نمایندگی قانونی، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید (ماده ۱۱۱ آیین نامه).

درخواست حق تقدم

طبق ماده ۱۱۲ آیین نامه، در صورتی که متقاضی طبق ماده ۹ قانون ثبت اختراعات و غیره، درخواست حق تقدم کرده باشد، هنگام تقاضای ثبت علامت باید درخواست خود را به همراه مدارکی که حاکی از این حق باشد، به مرجع ثبت تسلیم نماید. این درخواست باید مشتمل بر موارد زیر باشد:

• تاریخ و شماره اظهارنامه اصلی؛
• کشوری که اظهارنامه اصلی در آنجا تسلیم شده و یا در صورت منطقه ای یا بین المللی بودن اظهارنامه، اداره ای که اظهارنامه در آنجا تسلیم شده است؛

تبصره ۱- درخواست حق تقدم باید همزمان با تاریخ تسلیم اظهارنامه تسلیم شود.

تبصره ۲- هرگاه حق تقدم دو یا چند اظهارنامه اصلی ادعا شود، می توان با رعایت تبصره (۱) فوق، اطلاعات آنها را در یک درخواست قید و تسلیم نمود. در این صورت مبنای احتساب حق تقدم تاریخ تسلیم نخستین اظهارنامه خواهد بود.

تبصره ۳- در صورتی که حق تقدم ادعایی شامل کلیه کالاها و خدمات مندرج در اظهارنامه قبلی نباشد، اشاره به کالاها یا خدماتی که مورد ادعا است، ضروری است.

مدت زمان حق تقدم در ثبت علامت، ۶ ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه اصلی خواهد بود. در این مورد روز تسلیم جزء مدت محسوب نخواهد شد و اگر آخرین روز مصادف با روز تعطیل باشد، این مدت تا آخرین ساعت اولین روز اداری بعد از تعطیل محاسبه خواهد شد (ماده ۱۱۳ آیین نامه).

اصلاح یا استرداد اظهارنامه

طبق ماده ۱۱۵ آیین نامه، متقاضی می تواند تا قبل از انتشار آگهی موضوع ماده ۱۲۰ آیین نامه، ضمن درخواست کتبی از مرجع ثبت نسبت به اصلاح نشانی، تغییر نماینده قانونی و کاهش کالاها و خدمات موضوع علامت اقدام نماید. اعمال این اصلاح منوط به پرداخت هزینه مقرر خواهد بود.

متقاضی یا نماینده قانونی وی در هر زمان قبل از ثبت علامت می تواند ضمن درخواست کتبی از مرجع ثبت، اظهارنامه خود را مسترد دارد. در صورت استرداد اظهارنامه، هزینه های پرداختی مسترد نخواهد شد  (ماده ۱۱۶ آیین نامه).

انتقال، اصلاح و اعتراض به اظهارنامه

طبق ماده ۱۲۲ آیین نامه، انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه یا اعطای اجازه بهره برداری از آن باید به درخواست کتبی هر ذی نفع، به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط درج گردد. اعمال این تغییر منوط به پرداخت هزینه مقرر خواهد بود.

تبصره – انتقال جزئی حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنمه مستلزم تسلیم اظهارنامه جداگانه توسط منتقل الیه است.

بعد از انتشار آگهی موضوع ماده ۱۲۰ آیین نامه، هرگونه اصلاحی که به وسیله متقاضی درخود علامت و یا در کالاها یا خدمات مربوط به آن صورت گیرد مستلزم تسلیم اظهارنامه جدید است. چنین اظهارنامه ای به ترتیب مقرر در قانون و این آیین نامه بررسی می گردد. هرگاه اصلاحات تقاضا شده مورد پذیرش مرجع ثبت قرار گیرد موضوع آگهی می شود (ماده ۱۲۳ آیین نامه).

طبق ماده ۱۲۴ آیین نامه، هر شخصی که نسبت به تقاضای ثبت علامت اعتراض داشته باشد باید ظرف مهلت ۳۰ روز از تاریخ انتشار آگهی موضوع ماده ۱۲۰ آیین نامه اعتراض خود را در دو نسخه مبنی بر عدم رعایت مفاد بندهای (الف) و (ب) ماده ۳۰ و ماده ۳۲ قانون ثبت اختراعات و غیره، به مرجع ثبت تسلیم نماید.

پس از ثبت اعتراض نامه، نسخه دوم آن با قید تاریخ و شماره وصول به معترض مسترد می گردد. اعتراض نامه باید همراه با دلایل و مدارک استنادی و رسید پرداخت هزینه رسیدگی به اعتراض باشد. چنانچه پس از بررسی اعتراض نامه و مدارک استنادی، تکمیل مدارک منضم به اعتراض نامه ضرورت داشته باشد، مرجع ثبت با تعیین موارد، کتباً از متقاضی می خواهد که ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ نسبت به رفع نواقص اقدام نماید. در غیر این صورت، اعتراض نامه کان لم یکن تلقی خواهد شد.

بررسی اظهارنامه و اخطار رفع نقص

مرجع ثبت ظرف ۳۰ روز از تاریخ وصول اظهارنامه و ضمایم، آن را از لحاظ رعایت جنبه های شکلی و شرایط مقرر در قانون و این آیین نامه و همچنین تطبیق طبقه یا طبقات اعلامی با طبقه بندی بین المللی مورد بررسی قرار می دهد.

مرجع ثبت چنانچه پس از بررسی، ایرادات و نواقصی را در اظهارنامه و ضمایم آن مشاهده نماید، مراتب را به صورت مکتوب و با قید جزئیات به متقاضی ابلاغ می کند تا ظرف مهلت مقرر اقدام به رفع نقص نماید.

چنانچه متقاضی در مهلت مقرر قانونی به هر علتی نتواند نقایص اعلامی را رفع نماید، مرجع ثبت اظهارنامه را رد و مراتب را کتباً با ذکر علت یا علل رد به متقاضی ثبت ابلاغ خواهد کرد.

تبصره – مهلت رفع نقص برای اشخاص مقیم در ایران ۳۰ روز و برای اشخاص مقیم در خارج از کشور ۶۰ روز از زمان ابلاغ محاسبه می شود.

مرجع ثبت پس از پذیرش اظهارنامه ثبت علامت، مراتب را به متقاضی ابلاغ و آگهی مربوط را جهت اطلاع عموم منتشر می نماید (مواد ۱۱۸ و ۱۱۹ و ۱۲۰ آیین نامه).

در صورتی که متقاضی ظرف ۳۰ روز پس از دریافت ابلاغ هزینه انتشار آگهی فوق را پرداخت نکند، اظهارنامه کان لم یکن تلقی خواهد شد.

طبق ماده ۱۲۱ آیین نامه، در صورت رد اظهارنامه ثبت علامت به استناد بندهای (الف) و (ب) ماده ۳۰ و ماده ۳۲ قانون ثبت اختراعات و غیره مرجع ثبت ملزم است دلایل رد را کتباً به متقاضی ابلاغ نماید.

از لحاظ مواد اشاره شده، در مواردی علامت عین یا شبیه علامت دیگر تشخیص داده شده و رد می گردد که علامت مذکور قبلاً به اسم دیگری ثبت یا تقاضای ثبت شده باشد یا شباهت آن از لحاظ شکل ظاهر یا تلفظ یا کتابت و یا سایر ویژگی ها با علامت دیگری که قبلاً ثبت یا تقاضای ثبت شده به اندازه ای باشد که مصرف کنندگان عادی را به اشتباه بیندازد.

متقاضی می تواند ظرف مهلت مقرر نسبت به رد اظهارنامه اعتراض خود را در نسخه و با پرداخت هزینه رسیدگی به رد ثبت، از طریق مرجع ثبت به کمیسیون موضوع ماده ۱۷۰ آیین نامه ثبت اختراعات و غیره، تسلیم نماید. پس از ثبت اعتراض نامه، نسخه دوم آن با قید تاریخ و شماره وصول به معترض مسترد می گردد.

مهلت اعتراض برای اشخاص مقیم ایران ۳۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ۶۰ روز از تاریخ ابلاغ خواهد بود.

تبصره – در صورت رد اعتراض در کمیسیون هزینه رسیدگی به رد ثبت قابل استرداد نخواهد بود.

ثبت علامت و انتشار آگهی

طبق ماده ۱۲۶ آین نامه، پس از انتشار آگهی ثبت علامت، موضوع ماده ۱۲۰ آیین نامه و تحویل نسخه منتشر شده یا منعکس در سایت روزنامه رسمی توسط متقاضی به مرجع ثبت، ظرف ۳۰ روز از تاریخ انتشار، در صورتی که مرجع ثبت تشخیص دهد شرایط مندرج در قانون و این آیین نامه رعایت شده و نسبت به تقاضای ثبت علامت نیز اعتراض نشده و یا اعتراض رد شده است، علامت را پس از پرداخت هزینه های مربوط در دفتر ثبت علامت، ثبت می کند.

تبصره – در صورت عدم تحویل نسخه منتشر شده یا منعکس در سایت روزنامه رسمی به مرجع ثبت ظرف مهلت مقرر در این ماده اظهارنامه کان لم یکن تلقی خواهد شد.

متقاضی باید ظرف مدت ۳۰ روز پس از اعلام کتبی مرجع ثبت مبنی بر تأیید نهایی علامت نسبت به پرداخت هزینه های ثبت علامت و انتشار آگهی موضوع ماده ۱۲۹ آیین نامه اقدام نماید. در صورت عدم پرداخت هزینه ها در مهلت مقرر فوق اظهارنامه کان لم یکن تلقی می گردد. این مهلت بری متقاضیان مقیم خارج از کشور ۶۰ روز می باشد (ماده ۱۲۷ آیین نامه).

طبق ماده ۱۲۹ آیین نامه، مرجع ثبت مکلف است ظرف ۳۰ روز پس از ثبت علامت، آگهی حاوی کلیه مراتب مندرج در ماده ۱۲۸ آیین نامه را جهت اطلاع عموم منتشر نماید.

صدور گواهینامه ثبت علامت تجاری

پس از ثبت علامت و انتشار آگهی آن و تحویل نسخه منتشر شده یا منعکس در سایت روزنامه رسمی، گواهینامه ای طبق فرم که حاوی: (۱) اسم و نشانی و تابعیت مالک علامت، ۲) الصاق یک نمونه از علامت در محلی که به این امر اختصاص داده شده است، ۳) تعیین اجزای علامت با ذکر رنگ، در صورتی که رنگ به عنوان صفت مشخصه و یا ویژگی علامت باشد؛ ۴) تاریخ کامل (ساعت، روز، ماه و سال) و شماره ثبت اظهارنامه و تاریخ و شماره ثبت علامت؛ ۵) فهرست کالاها و خدماتی که علامت برای تشخیص آنها استفاده می شود، با اشاره به طبقه یا طبقات آنها طبق محل تسلیم اظهارنامه مقدم؛ همچنین مدت اعتبار علامت ثبت شده و تاریخ انقضای آن باشد، پس از امضا و مهر رئیس اداره ثبت علایم تجاری، به مالک علامت یا نماینده قانونی او تسلیم می شود (ماده ۱۳۰ آیین نامه).

تمدید اعتبار ثبت علامت

وقتی ماده ۱۳۱ آیین نامه، با توجه به بند (د) ماده ۴۰ قانون ثبت اختراعات و غیره، مالک علامت می تواند با پرداخت هزینه مقرر، درخواست تمدید اعتبار ثبت علامت را برای دوره های متوالی ده ساله بنماید. درخواست تمدید ثبت ظرف یک سال قبل از انقضای مدت اعتبار ثبت علامت در هر دوره، به عمل خواهد آمد.

تبصره – در صورت عدم درخواست تمدید ثبت ظرف مهلت یاد شده، امکان درخواست آن ظرف مهلت ۶ ماه پس از پایان اعتبار ثبت علامت، با پرداخت جریمه تأخیر به میزان نصف هزینه ثبت علامت وجود دارد والا ثبت علامت از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.

طبق ماده ۱۳۲ آیین نامه، درخواست تمدید است علامت در دو نسخه توسط مالک علامت ثبت شده یا نماینده قانونی او تهیه و پس از امضاء به مرجع ثبت تسلیم می شود.

مرجع یاد شده پس از دریافت درخواست تمدید است و ضمایم، ان را در دفتر مربوطه وارد و بر روی هریک از نسخ درخواست، تاریخ دریافت و شماره آن را قید و نسخه دوم آن را که دارای همان مشخصات نسخه اصلی است بعد از امضا و مهر به عنوان رسید به درخواست کننده مسترد خواهد کرد.

طبق ماده۱۳۳ آیین نامه، درخواست تمدید ثبت باید حاوی موارد ذیل باشد:

• شماره و تاریخ ثبت اظهارنامه و علامتی که تمدید آن مورد درخواست است؛
• طبقه یا طبقات کالاها و خدماتی که علامت برای تشخیص آنها ثبت شده است؛
• اسم و نشانی کامل مالک علامت ثبت شده یا نماینده قانونی وی در صورتی که درخواست توسط نماینده به عمل آید.

تبصره ۱- درخواست تمدید ثبت وقتی پذیرفته می شود که هزینه تمدید پرداخته شده باشد.

تبصره ۲- در موقع تمدید ثبت، مرجع ثبت مکلف است طبقه کالاها و خدمات را مطابق با جدیدترین ویرایش طبقه بندی بین المللی علامت، در دفتر ثبت و گواهینامه تمدید ثبت علامت را براساس آن تصحیح نماید. هزینه تغییر طبقات ناشی از اعمال ویرایش جدید طبقه بندی بین المللی به عهده مالک علامت خواهد بود.

تبصره ۳- مالک علامت می تواند ضمن درخواست تمدید، درخواست جداگانه ای را برای تقلیل طبقه یا کالاها و خدماتی که علامت برای آن به ثبت رسیده است، بدون پرداخت هزینه ثبت تغییر، تسلیم مرجع ثبت نماید.

تبصره ۴- در صورت تغییر طبقات یا کالاها، مندرجات این ماده با انجام تغییرات لازم، به هزینه مالک علامت، در روزنامه رسمی آگهی می شود.

طبق ماده ۱۳۴ آیین نامه مدارک زیر باید به درخواست تمدید ضمیمه گردد:

• مدرک مثبت هویت متقاضی؛
• حداقل شش نمونه از علامت با رعایت ماده ۱۰۸ آیین نامه؛
• رسید مربوط پرداخت هزینه ها؛
• مدارک نمایندگی قانونی، در صورتی که درخواست توسط نماینده به عمل آید.

طبق ماده ۱۳۵ آیین نامه، با رعایت تبصره های ۲ و ۳ ماده ۱۳۳ آیین نامه ثبت اختراعات و غیره، تمدید ثبت علامت نمی تواند هیچ تغییری در آخرین شکل ثبت آن به وجود آورد. در غیر ای نصورت مقررات تغییر علامت قابل اعمال خواهد بود.

تمدید ثبت علامت دنباله ثبت اصلی در دفتر ثبت می شود و گواهینامه تمدید ثبت صادر و تسلیم مالک علامت یا نماینده قانونی وی می گردد.

گواهینامه تمدید ثبت شامل مندرجات گوهینامه اصلی با انجام تغییرات لازم و نیز مدت اعتبار و تاریخ انقضای آن خواهد بود (ماده ۱۳۶ آیین نامه).

تغییرات، انتقالات و اعراض در مورد علامت ثبت شده

مالک علامت مکلف است هر نوع تغییر راجع به اسم، نشانی، تابعیت و اقامتگاه یا اعطای اجاره بهره برداری از علامت یا انتقال و یا اعراض از علامت ثبت شده را کتباً و همراه با مدارک مربوط جهت ثبت در سوابق به مرجع ثبت اعلام نماید.

اعمال این تغییرات با رعایت مقررات قانون و این آیین نامه خواهد بود.

تبصره – چنانچه در طبقه بندی بین المللی علامت ثبت شده تغییراتی به وجود آید، مالک علامت می تواند از مرجع ثبت درخواست کند که تغییرات مذکور در گواهینامه علامت اعمال شود.

هرگونه انتقال مالکیت علامت ثبت شده باید در مرجع ثبت به ثبت برسد. در درخواست کتبی برای ثبت انتقال باید نکات زیر صریحاً قید شود:

• شماره و تاریخ ثبت علامت در ایران؛
• اسم و نشانی و تابعیت منتقل الیه (مالک جدید) یا نماینده قانونی وی، در صورت وجود؛
• در صورت انتقال جزئی، بیان کالاها و خدماتی که علامت نسبت به آنها منتقل شده است.

اصل  آخرین گواهینامه معتبر علامت، سند انتقال علامت که به امضای مالک پیشین علامت و منتقل الیه رسیده است، مدارک نمایندگی قانونی، در صورت وجود و رسید مربوط به پرداخت هزینه ها باید ضمیمه درخواست شود.

تبصره ۱- تا زمانی که انتقال انجام شده در دفتر مربوط ثبت نشده باشد، مرجع ثبت فقط شخصی را که علامت به نام او ثبت شده مالک خواهد شناخت.

تبصره ۲- انتقال قهری علامت با رعایت مقررات این ماده توسط ورثه و یا ارائه رونوشت مصدق گواهی انحصار وراثت با تعیین سهم الارث به ثبت می رسد. اگر انتقال راجع به قسمتی از کالاها یا خدمات موضوع علامت ثبت شده باشد، خروج آن از مالکیت مالک اولیه علامت، به صورت مشخص در پی علامت ثبت شده در  دفتر ثبت علامت تجاری، ثبت و چنانچه با انتقال مزبور طبقه، یا طبقاتی کلاً از حیطه علامت ثبت شده خارج گردد، در این صورت به آن طبقه یا طبقات شماره یا شماره های فرعی از شماره (۱) به تعداد طبقات مزبور تعلق می گیرد و هرگاه انتقال صرفاً مربوط به کالاها یا خدمات، بدون انتقال کلی طبقه مربوط واقع شده باشد، بدواً به طریق فوق شماره گذاری شده و پس از آن شماره فرعی از شماره فرعی طبقه مرتبط محسوب و به همین طریق به دنبال علامت ثبت شده درج می گردد.

تبصره ۱- هرگاه انتقالات موضوع این ماده در دفتر متمم منعکس گردد، می بایست به شماره ثبت اصلی علامت ثبت شده و صفحه و دفتر مربوط اشاره شود.

تبصره ۲- در صورت انتقال جزئی کالاها و خدمات موضوع علامت، مدت اعتبار بخش منتقل شده نمی تواند بیشتر از مدت اعتبار باقیمانده علامت ثبت شده در گواهینامه ثبت آن باشد.

تبصره ۳- در صورت انتقال جزئی کالاها و خدمات موضوع علامت، منتقل الیه می تواند درخواست صدور گواهینامه علامت برای مدت باقیمانده از دوره اعتبار علامت ثبت شده را نماید.

تبصره ۴- چنانچه علامت ثبت شده در موعد مقرر تمدید نگردد، مانع از تمدید علامت برای آن دسته از کالاها و خدماتی که قبل از موعد تمدید جزئاً منتقل مانده اند، نخواهد بود.

تبصره ۵- نقل و انتقالات جزئی کالاها و خدمات موضوع علامت باید در ظهر آخرین گواهینامه معتبر علامت نیز منعکس گردد.

مالک علامت می تواند اجازه بهره برداری از علامت ثبت شده خود را به هر شکل قانونی به دیگری اعطا نماید.

در مجوز بهره برداری همچنین باید صریحاً به این نکته اشاره شود که آیا اجازه به صورت انحصاری صادر می شود یا خیر و نیز اینکه آیا اجازه گیرنده فعلی حق اعطای اجازه های بعدی را دارد یا خیر. اگر انحصاری یا غیرانحصاری بودن بهره برداری از علامت در مجوز ذکر نشود هر مجوز بهره برداریکه به ثبت می رسد، غیرانحصاری تلقی می گردد.

مرجع ثبت مکلف است وجود شرایطی را در زمینه کنترل اجازه دهند بر کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات موضوع علامت توسط اجازه گیرنده را در مجوز بهره برداری احراز کند، در غیر این صورت، مجوز بهره برداری قابل ثبت نخواهد بود.

درخواست ثبت مجوز بهره برداری باید توسط مالک علامت با تصریح به موارد ذیل تسلیم مرجع ثبت شود:

• اسم و نشانی و تابعیت اجازه گیرنده و نماینده قانونی وی در صورت وجود؛
• بیان کالاها یا خدماتی که اجازه بهره برداری نسبت به آنها اعطا شده است، در صورتی که اجازه فقط نسبت به بخشی از کالاها یا خدمات باشد.

مدارک ذیل باید به درخواست ثبت مجوز بهره برداری منضم گردد:

• مدرک قانونی مبنی بر اعطای اجازه بهره برداری که به امضای اجازه دهنده و اجازه گیرنده رسیده است؛
• اصلآخرین گواهینامه معتبر علامت؛
• مدارک نمایندگی قانونی؛ در صورت وجود؛
• رسید مربوط به پرداخت هزینه ها.

تبصره ۱- مرجع ثبت پس از ثبت مجوز بهره برداری و انتشار آگهی موضوع ماده ۱۴۶ آیین نامه، در صورت درخواست، گواهی ثبت مجوز بهره برداری را برای اجازه گیرنده صادر خواهد کرد.

تبصره ۲- مراتب فسخ یا خاتمه پیش از موعد مجوز بهره برداری در صورتی که در چهارچوب متن قرار دارد و مطابق قوانین و مقررات مربوط باشد، نیز به موجب مقررات این ماده با انجام تغییرات لازم، قابل ثبت خواهد بود.

مالک علامت می تواند با تسلیم درخواست کتبی به مرجع ثبت، از حقوق خود نسبت به علامت ثبت شده معتبر اعراض حاصل نماید. مدارک ذیل باید به درخواست اعراض منضم گردد:

• اقرارنامه رسمی مبنی بر اعراض که به امضای مالک علامت رسیده است؛
• اصل آخرین گواهینامه معتبر علامت؛
• مدارک نمایندگی قانونی، در صورت وجود؛
• رسید مربوط به پرداخت حق ثبت تغییرات.

تبصره ۱- اعراض مالک علامت از حقوق خود نسبت به علامت ثبت شده مشروط به این است که بهره برداری از علامت، در زمانی که ثبت آن معتبر بوده است، جزئاً یا کلاً به دیگری واگذار نشده باشد.

تبصره ۲- در صورت اعراض، حق ثبت و سایر هزینه های پرداختی به مرجع ثبت مسترد نخواهد شد.

در صورتی که انتقال، اعطای اجازه بهره برداری، فسخ و خاتمه پیش از موعد مجوز بهره برداری یا اعراض از مالکیت علامت ثبت شده در خارج از کشور انجام شده باشد، اصل یا رونوشت مصدق سند مربوط که در آن شماره و تاریخ علامت ثبت شده در ایران قید و به تأیید نمایندگی جمهوری اسلامی ایران رسیده باشد، دلیل انتقال، اعطای اجازه بهره برداری، فسخ و خاتمه پیش از موعد مجوز بهره برداری یا اعراض از مالکیت علامت، برای ثبت آن در ایران خواهد بود.

کلیه تغییرات و انتقالات یا فسخ و خاتمه و یا اعراض از علامت ثبت شده در صفحه مخصوص مربوط به ثبت علامت، ثبت و در ظهر گواهینامه علمت درج می گردد و جز در مورد تغییر نشانی، به هزینه ذی نفع ظرف ۳۰ روز از تاریخ ثبت در روزنامهرسمی آگهی می شود. موارد مذکور تا زمانی که به ثبت نرسیده اند در مقابل اشخاص ثالث قابل استناد نمی باشند. ثبت آنها منوط به پرداخت هزینه های مقرر و در صورت لزوم هزینه انتشار آگهی مربوط خواهد بود (مواد ۱۳۸ الی ۱۴۶ آیین نامه).

ابطال ثبت علامت

ابطال ثبت علامت مطابق مواد ۴۱ و ۴۳ قانون در دادگاه صالح مقرر در ماده ۵۹ قانون و با تقدیم دادخواست به عمل می آید.

دادخواست ابطال باید دارای ضمایم زیر باشد:

• اصل یا رونوشت مصدق کلیه اسناد و مدارک مثبت ادعای ابطال؛
• رسید مربوط به پراخت ودیعه تسلیم دادخواست ابطال به دادگاه به شرح مذکور در جدول هزینه ها؛
• وکالت نامه، در صورتی که دادخواست توسط وکیل تسلیم شود.

تبصره – ابطال بخشی از علامت یا ابطال ثبت علامت نسبت به بعضی از کالاها و یا خدمات ثبت شده نیز مطابق مقررات همین فصل به عمل می آید.

هرگاه دادگاه در مورد ابطال علامت ثبت شده رأی نهایی صادر نماید مراتب را به مرجع ثبت ابلاغ می کند و مرجع مذکور موظف است مطابق حکم دادگاه، بخشی از علامت یا ثبت علامت را به طور کامل یا فقط نسبت به بعضی از کالاها ویا خدمات مورد حکم در دفتر مربوط ابطال و مراتب ر در روزنامه رسمی آگهی نماید. آگهی مربوط به ابطال براساس مفاد رأی دادگاه با درج موارد زیر منتشر خواهد شد:

• ذکر علامت و شماره و تاریخ ثبت آن؛
• اشاره به ابطال بخشی از علامت یا اینکه علامت به طور کامل یا در ارتباط با بعضی از کالاها و یا خدمات ابطال شده است؛
• اعلام عدم اعتبار گواهینامه ای که به موجب رأی نهایی دادگاه باطل شده است.

تبصره – هزینه آگهی مزبور به عهده محکوم له می باشد. وی می تواند هزینه مذکور را در جزء خسارت از محکوم علیه مطالبه نماید (مواد ۱۴۷ الی ۱۴۹ آیین نامه).

ثبت بین المللی علامت تجاری براساس موافقت نامه و پروتکل مادرید

ثبت بین المللی علامت تجاری از طریق پروتکل مادرید، صورت می پذیرد امتیاز این سیستم آن است که متقاضی با ثبت یا تسلیم یک برگ اظهارنامه بین المللی (به زبان انگلیسی یا فرانسه) می تواند در صورت تمایل در ۷۳ کشور طرف قرارداد یا تعدادی از آنه بسته به انتخاب خود حمایت از علامت تجاری خود را درخواست و کسب نماید، دفتر بین المللی سازمان جهانی مالکیت فکری در ژنو نیز پس از ثبت علامت در دفتر ثبت بین المللی پس از بررسی های مقتضی آن را برای ادارات مالکیت صنعتی کشورهای موردنظر تعیین شده دراظهارنامه ثبت بین لمللی که حمایت از علامت تجاری در آن کشورها درخواست شده می فرستد. هریک از کشورهای مزبور این حق را خواهند داشت تا علامت را بررسی و در صورتی که حمایت از علامت مزبور را مغایر با مقررات ملی خود تشخیص دهند آن را رد نمایند.

طبق ماده ۱۵۰ یین نامه ثبت اختراعات و غیره ثبت بین المللی علامت مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت می باشد.

اتباع ایرانی یا اشخصی که در ایران اقامت داشته و یا دارای یک مقر واقعی و مؤثر صنعتی و تجاری باشد، می توانند حسب مورد به استناد اظهارنامه یا علامت ثبت شده در مرجع ثبت، تقاضای ثبت بین المللی نمایید.

اظهارنامه ثبت بین المللی علامت در فرم رسمی و حسب مورد به زیان های تعیین شده، در سه نسخه تهیه و تسلیم مرجع ثبت خواهد شد.

تبصره: اظهارنامه ثبت  بین المللی توسط مرجع ثبت و متقاضی امضا می شود (مواد ۱۵۱ و ۱۵۲ آیین نامه).

مدارکی که باید ضمیمه اظهارنامه ثبت بین المللی شود

طبق ماده ۱۵۳ آیین نامه ثبت اختراعات و غیره اظهارنامه ثبت بین المللی وقتی پذیرفته می شود که مدارک زیر به آن ضمیمه شده باشد:

• مدارک مثبت هویت متقاضی؛
• اظهارنامه یا گواهینامه ثبت علامت در ایران؛
• وکالت نامه؛ چنانچه تقاضا توسط وکیل به عمل آمده باشد،
• رسید مربوط به پرداخت هزینه بررسی اولیه.

مرجع ثبت مکلف است مشخصات اظهارنامه ثبت بین المللی را با مشخصات علامت یا اظهارنامه ثبت شده در ایران مطابقت نماید.

در صورت احراز مطابقت مشخصات و پس از پرداخت هزینه های مقرر طبق موافقت نامه و پروتکل مادرید توسط متقاضی، مرجع ثبت اظهارنامه ثبت بین المللی را در دفتر ثبت اظهارنامه وارد و بر روی هریک از نسخ اظهارنامه تاریخ دریافت و شماره آن را قید نموده و با امضای آن، نسخه اول اظهارنامه را که حاوی اطلاعیه مذکور در آیین نامه مشترک می باشد، به متقاضی جهت ارسال به دفتر بین المللی سازمان جهانی مالکیت فکری در ژنو تسلیم می نماید. اظهارنامه مذکور باید حداکثر ظرف ۱۵ روز از تاریخ ثبت در دفتر ثبت اظهارنامه به دفتر بین المللی فرستاده شود.

نسخه دوم اظهارنامه که دارای همان مشخصات نسخه اول است، به عنوان سابقه در مرجع ثبت بایگانی می شود. نسخه سوم به عنوان رسید به متقاضی مسترد می گردد.

در صورت عدم مطابقت مشخصات، متقاضی باید آن را اصلاح نماید. در غیر این صورت اظهارنامه بین المللی پذیرفته نخواهد شد.

هرگاه اظهارنامه اصلی، ثبت ناشی از آن یا ثبت اصلی حسب مورد ظرف ۵ سال از تاریخ ثبت بین المللی اعتبار خود را در ایران از دست دهد، مرجع ثبت مراتب را طی اطلاعیه ای به دفتر بین المللی اعلام کرده و در آن کالاها و خدماتی که مشمول تصمیم لغو قرار گرفته اند ذکر و از دفتر بین المللی درخواست خواهد کرد که ثبت بین المللی را در حدود لازم باطل نماید.

هرگاه اقدام قانونی مربوط به لغو اعتبار مذکور در فوق پس از انقضای ۵ سال همچنان در جریان باشد و منتهی به یک تصمیم قطعی نگردد، مرجع ثبت باید مراتب را به دفتر بین المللی اطلاع دهد. در صورت اتخاذ تصمیم قطعی، مرجع ثبت باید مراتب را ضمن ذکر کالاها یا خدماتی که مشمول تصمیم مربوط قرار گرفته اند، به دفتر بین المللی اطلاع داده و از آن درخواست کند که ثبت بین لمللی را در حدود لازم باطل نماید.

چنانچه براساس اطلاعیه واصله از دفتر بین المللی، ایران به عنوان یکی از کشورهای تعیین شده در اظهارنامه ثبت بین المللی باشد، مرجع ثبت ضمن رعایت تشریفات مقرر در موافقت نامه و پروتکل مادرید، اظهارنامه مذکور را طبق قانون و آیین نامه ثبت اختراعات و غیره، از لحاظ ماهوی مورد بررسی قرار می دهد. بررسی تغییرات بعدی علامت پذیرفته شده نیز مشمول همین ترتیبات است.

مرجع ثبت پس از انتشار آگهی اظهارنامه ثبت بین المللی در روزنامه رسمی انقضای مهلت ۳۰ روز، در صورت نبودن معترض مکلف به پذیرش علامت است. در این صورت شماره و تاریخ ثبت اظهارنامه در دفتر بین المللی، در حکم شماره و تاریخ ثبت علامت در ایران خواهد بود.

متقاضی ثبت بین المللی  علامت، در صورت رد پذیرش اظهارنامه یا اعتراض به تقاضای ثبت، می تواند اعتراض خود را در چهارچوب مواد ۱۲۱، ۱۲۴ و ۱۲۵ آیین نامه قانون ثبت اختراعات و غیره تسلیم کمیسیون موضوع ماده ۱۷۰ آیین نامه نماید.

هرگاه متقاضی ثبت بین المللی علامت، در ایران اقامت نداشته باشد، جهت تسلیم اعتراض یا هرگونه پاسخ یا اطلاعیه ای باید وکیلی که در ایران اقامت درد را به مرجع ثبت معرفی نماید.

هرگاه مالک علامت ثبت شده در ایران متعاقباً ثبت بین المللی همان علامت که در ایران نیز مشمول حمایت است را کسب کند، ثبت بین المللی آن علامت بنا به درخوست و اعراض متقاضی از مالکیت علامت ثبت شده در ایران، جایگزین ثبت در ایران می گردد، مشروط بر اینکه تمامی کالاها و خدمات موضوع علامت ثبت شده در ایران در فهرست کالاها و خدمات مشمول ثبت بین المللی نیز باشد.

جایگزینی ثبت بین المللی به حقوق مکتسبۀ علامت ثبت نشدۀ قبلی هیچ لطمه ای وارد نخواهد کرد.

در صورت درخواست مالک، مراتب جایگزینی یاد شده، توسط مرجع ثبت در دفتر ثبت وارد و در روزنامه رسمی آگهی می شود (مواد ۱۵۴ الی ۱۶۰ آیین نامه ثبت اختراعات و غیره).