یکی دیگر از شرکت های تجاری قابل ثبت در ایران شرکت تعاونی است. این نوع شرکت ها برای منظور فعالیت های خاص و برای نیازمندی اعضاء تشکیل و فعالیت می‌کنند. در ایران چهار نوع شرکت تعاونی وجود دارد. اعم از شرکت تعاونی تولیدی، تعاونی اعتباری، تعاونی چند منظوره و شرکت تعاونی توزیعی، در این مقاله ما سعی داریم بیشتر با مدل چهارم تعاونی ها همان تعاونی توزیعی، توضیحاتی ارائه دهیم. پس در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
شرکت تعاونی توزیعی
این نوع شرکت‌ها در رابطه با امور تهیه و توزیع کالا، مسکن،خدمات و از این قبیل امور، فعالیت می‌کند. لازم به توضیح است که شرکت های تعاونی که فعالیت آن‌ها بر اساس تولید و توزیع باشد از جمله شرکت های تعاونی تولیدی و توزیعی محسوب می‌شوند.
شرکت‌های تعاونی تولیدی نیز معمولا در بخش دامداران، کشاورزان ، پرورش دهندگان زنبور عسل یا صاحبان صنایع و… فعالیت دارند. همچنین باید اذعان کرد که اگر شرکت تعاونی تاسیس شود صرفاْ برای تامین نیازهای خود از نوع تعاونی های توزیعی به حساب می‌آید.
عضویت در شرکت تعاونی توزیعی
اعضاء برای عضویت در این نوع شرکت ها باید به شکل حقیقی باشند و شخص به حساب آیند. این دسته از افراد باید شرایط و قوانین موجود را داشته باشند و نسبت به اهداف شرکت و اساسنامه شرکت التزام داشته باشند. در صورتی که شرکت مذکور در زمره شرکت های تولیدی محسوب شود، عضو شرکت موظف است که شخصاَ نیز در تعاونی اشتغال پیدا کند.
لازم به توضیح است که بر اساس ماده ۸ قانون بخش تعاونی در تعاونی های چند منظوره در شرایطی که عضویت مطلق باشد و کلیه افراد این امکان را داشته باشند به شکل آزادانه عضویت شرکت را داشته باشند،داشتن عضو غیرشاغل نیز مجاز تلقی گردیده است.ولی باید توجه داشت که اعضاء هیات مدیره و مدیرعامل شرکت باید از اعضای شاغل شرکت باشند.
شرایط کلی برای عضویت در تعاونی
۱- داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران ؛
۲- عدم ممنوعیت قانونی و حجر ، همچنین ورشکسته نبودن به تقصیر
۳- عدم سوء پیشینه کیفری در جرایم مربوط به ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری ؛
۴- درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی ؛
۵- عدم عضویت در تعاونی مشابه .
شرایط حداقل و حداکثر تعداد عضو
تعداد اعضای شرکت بر اساس سرمایه، فرصت شغلی در شرکت، نوع فعالیت در شرکت و همچنین رعایت اصل عدم تمرکز است. کلیه این موارد بر اساس آیین نامه تعیین شده و به تصویب وزارت تعاون می رسد.
درست است که موارد بالا اصول اصلی اعضاء برای شرکت تعاونی است ولی باید دقت داشت که اعضاء شرکت تعاونی نمی‌تواند کمتر از ۷ نفر باشد. همچنین لازم به ذکر است که کلیه شرکت های تعاونی بر دو شکل تعاونی عام و شرکت تعاونی خاص است.
در شرکت تعاونی عام حداقل اعاضء شرکت ۵۰۰ نفر است. در این نوع شرکت ها بر اساس اصولی که وزارت تعاون تعیین کرده است برای شرکت های تعاونی مسکن حداقل ۵۰۰ اعضا و برای شرکت های تعاونی مصرف حداقل ۲۵۰ نفر اعضا معین شده است.این موضوع در شرکت هایی که اشتغال زا هستند اینگونه است که نباید تعداد اعضاء از نیروهای کار شرکت کمتر باشد. ولی در سایر شرکت ها برای حداکثر تعداد اعضای تعاونی، محدودیتی وجود ندارد.
موضوع اعضا در شرکت تعاونی خاص کمی متفاوت است. در این نوع شرکت ها که اعضای آن گروه خاصی مانند، کارگران، دانشجویان و… هستندقوانین با رعایت شرایط آزاد تعیین می شود. در کلیه شرکت های تعاونی همه بایکدیگر برابرند و اعضا نسبت به یکدیگر برتری ندارند.
حداقل سرمایه شرکت تعاونی توزیعی
برای تعیین حداقل مقدار سرمایه شرکت تعاونی باید به دستورالعمل تشکیل شرکت تعاونی رجوع کرد. در این مقررات آمده است که حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت های تعاونی عام یکصد میلیون ریال و برای تشکیل شرکت تعاونی خاص، ده میلیون ریال است.
تمامی تعاونی ها زمانی تشکیل شده محسوب می‌شوند که حداقل به میزان یک سوم سرمایه آن تادیه و چنانچه به صورت نقدی و جنسی باشد، تقویم و تسلیم شده باشند. همچنین باید گفت که در این نوع شرکت ها پس از تشکیل ، باید شرکت مذکور در زمان فعالیت به شکل پیوسته مبالغ حداقل سرمایه های خود را داشته باشند.
شرایط هیات مدیره
۱- تابعیت جمهوری اسلامی ایران برای اعضا هیات مدیره
۲- ایمان و تعهد و همجنین داشتن التزام به اسلام
۳- سابقه کاری مفید و داشتن اطلاعات لازم در رابطه با انجام وظایف متناسب تعاونی مربوط،
۴- عدم ممنوعیت قانونی و حجر ،
۵- عدم عضویت در گروه های محارب،
۶- اعضای هیات مدیره نباید جرایم امنیت و جعل اسناد ، عدم سابقه محکومیت به ارتشاء ، اختلاس ، کلاهبرداری ، خیانت در امانت ، تدلیس ، تصرف غیرقانونی در اموال دولتی و ورشکستگی به تقصیر یا تقلب را داشته باشند. در غیر این صورت امکان عضویت برای این دسته از افراد وجود ندارد.