از جمله شرکت های مهم در تجارت کشور و از جمله شرکت هایی که مزایای خوبی برای اعضاء شرکت دارد، شرکت تعاونی است. با استناد به آنچه در قانون تجارت کشور بیان شده است شرکت تعاونی به منظور رفع نیازمندی مشترک و بهبود بخشیدن به وضعیت اقتصادی و اجتماعی اعضای خود به طریق همکاری و همیاری متقابل توسط اشخاص حقیقی و حقوقی تشکیل می‌شود.
در شرکت های تعاونی همواره باید نکاتی مورد توجه قرار گیرد، از جمله این موارد تعداد افراد تشکیل دهنده شرکت است که باید حداقل ۷ نفر بوده و یا این موضوع که تمامی سرمایه و یا حداقل ۵۱ درصد از سرمایه شرکت های تعاونی به وسیله اعضای آن در اختیار شرکت قرار می‌گیرد.
برای اینکه بیشتر با شرکت تعاونی آشنا شویم باید به این تعریف اشاره کرد که شرکت تعاونی بین اشخاص حقیقی برای فعالیت در امور مربوط به توزیع و جهت اهداف خود که در قانون به منظور بهبود بخشیدن به وضعیت اقتصادی و اجتماعی اعضا است تشکیل می‌شود.
ارکان اصلی اتحادیه تعاونی
- مجامع عمومی
- هیئت مدیره
- هیئت بازرسی
در یک شرکت تعاونی مجامع عمومی در شرکت رکنی اساسی در شرکت هستند به مانند ، هیئت مدیره رکن اداره کننده و هیئت بازرسی رکن کنترل کننده. همچنین یک شرکت تعاونی باید دارای مدیرعامل باشد.
مجامع عمومی اتحادیه تعاونی
برای اتحادیه های تعاونی مجامع عمومی به دو شکل عادی و فوق العاده تعیرف می‌شود، این مجامع با اعضاء شرکت تشکی و حق رای هر تعاونی بدون در نظر گرفتن تعداد سهامی است که در اتحادیه دارد.
در رابطه با اصل گفته شده هر عضوصرفاً دارای یک رای است. در مواردی که تعداد اعضای تعاونی های عضو اتحادیه و حجم معاملات آن ها با اتحادیه به هم نزدیک نباشد، تعداد نمایندگان هر تعاونی، به نسبت تعداد اعضای آن تعاونی یا به نسبت تعداد اعضا و بر اساس مقدار معاملاتی که در اتحادیه صورت می‌گیرد و بر اساس قوانین ابلاغی که توسط وزارت تعاون صورت می‌گیرد خواهد بود.
لازم به ذکر است که نمایندگان تعاونی های عضو باید شخصاَ در جلسات مجامع عمومی حاضر شوند و نمی توانند حق حضور یا حق رای خود را به دیگری واگذار کنند.
تصمیمات در مجمع عمومی عادی اتحادیه با حداقل نصف به علاوه یک نفر از اعضاء به رسمیت شناخته می‌شود. در صورتی که اعضاء به حد نصاب نرسد بار دیگر مجمع اقدام به دعوت می‌کند و در جلسه دوم مجمع با هر تعدادی از اعضاء رسمیت پیدا خواهد کرد.آگهی مربوط به تشکیل جلسه ، حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ جلسه ای که رسمیت نیافته است با همان دستور جلسه قبلی منتشر می شود. لازم به ذکر است که حد فاصل نشر آگهی ها در هر نوبت نباید از پانزده روز کمتر و از بیست روز بیشتر باشد.
هیئت مدیره اتحادیه تعاونی
در اتحادیه تعاونی روش بخصوصی برای انتخاب اعضای هیئت مدیره اتحادیه وجود دارد،برای انتخاب اعضاء از میان اشخاص حقیقی داوطلب که از طرف تعاونی های عضو پیشنهاد شده اند و با تصویب مجمع عمومی عادی اتحادیه انتخاب می شوند. هیچ یک از شرکت های تعاونی حق معرفی بیش از یک نفر را برای عضویت در هیئت مدیره اتحادیه ندارند، ضمناً نخستین هیئت مدیره را ” اولین مجمع عمومی عادی ” که در بدو تاسیس اتحادیه تشکیل می شود، انتخاب می کند.
برای انتخاب اعضای هیئت مدیره رأی گیری صورت می‌گیرد و اعضای هیئت مدیره با رای مخفی و اکثریت نسبی برای مدت سه سال انتخاب می شوند. لازم به ذکر است که حائزین اکثریت بعد از اعضای اصلی، به ترتیب دارندگان آرای بیشتر، عضو علی البدل محسوب می شوند. تعداد اعضای اصلی و علی البدل در اساسنامه اتحادیه تعیین می شود.
همچنین باید گفت که هر یک از اعضا صرفاً برای دو دوره متوالی حق انتخاب شده در اتحادیه را دارند، ضمناً اشخاصی که دوسوم آرای کل اعضای اتحادیه را کسب کنند، از این قاعده مستثنا خواهند بود.
هیئت بازرسی اتحادیه
از مهمترین وظایف هیئت بازرسی در اتحادیه تعاونی حسابرسی و بازرسی اتحادیه است. این افراد با تنظیم گزارش های و ارائه آن باید به تصویب اکثریت مطلق اعضای آن برسد.
به طور کلی یک هیئت بازرسی در اتحادیه تعاونی سه عضو اصلی و یک عضو علی البدل دارد، این مجمع عمومی عادی اتحادیه است که افرادی را از میان اسخاص حقوقی و حقیقی برای این سمت انتخاب می‌کند، مدت زمان سمت این افراد یکسال و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.
این افراد ممکن است از مابین اعضای تعاونی های عضو اتحادیه یا خارج از آن ها باشند. لازم به ذکر است که نخستین هیئت بازرسی را اولین مجمع عمومی عادی که در بدو تاسیس اتحادیه تشکیل می شود، انتخاب می کند. در صورتی که شخص حقوقی به عضویت هیئت بازرسی انتخاب شود، باید یک شخص حقیقی را به نمایندگی خود برای انجام وظایف مربوط معرفی کند. در نهایت باید توجه داشت که بازرسان با توجه به مصوبه مجمع عمومی عادی اتحادیه مذکور ، حقوق و مزایای خود را دریافت می کنند.