انواع سهم در شرکت های سهامی عام و خاص
توضیحات کامل درمورد: انواع سهم در شرکت های سهامی عام و خاص
شامل موارد ذیل می باشد :
۱- در تبصره های ( ۱ ) و ( ۲ ) ماده ( ۲۴ ) لایحه قانونی، انواع سهم به این ترتیب قید شده است. ( سهم ممکن است ” بانام ” یا ” بی نام ” باشد.
۲- سهام ممتاز
۳- سهام نقدی و غیرنقدی
۴- سهام موسس
سهم بانام
در سهام بانام اسم دارنده آن در سند ذکر می شود. یعنی دلالت بر مالکیت شخصی معین و مشخص دارد که نام و مشخصات او در ورقه سهم قید گردیده است.
به موجب ماده ( ۴۰ ) لایحه قانونی، انتقال سهام بانام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضاء کند. در مواردی که تمامی مبلغ اسمی پرداخت نشده است ، نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او می رسد و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم ، معتبر خواهد بود. هر گونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت برسد و امضاء شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است.
انتخاب سهام بانام به این منظور است که شرکت مایل است شرکای خود را بشناسد و سیاست تجاری آن ایجاب می کند که بداند سهام شرکت در دست چه اشخاصی می باشد.
در شرکت های سهامی خاص ممکن است فروش سهام بانام موکول به موافقت هیئت مدیره یا مجمع عمومی باشد. لیکن به موجب ماده ( ۴۱ ) لایحه قانونی در شرکت های سهامی عام ، نقل و انتقال سهام نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت و یا در مجمع عمومی صاحبان سهام باشد.
سهم بی نام
سهم بی نام ، سند در وجه حامل است و نام دارنده در آن ذکر نمی شود و انتقال آن به صورت قبض و اقباض انجام می شود.
سهام بی نام باعث سرعت در نقل و انتقال سهام و تسهیل در امر تجارت می گردد. سهمی که در بورس ها معامله می شود؛ اغلب سهام بی نام است. کسانی که مایل هستند از طریق خرید و فروش سهام ، تجارت نمایند سهام بی نام خریداری می کنند.
انتشار سهام بی نام و یا صدور گواهی موقت سهام بی نام موقعی ممکن است که تمام قیمت آن پرداخت شده باشد.
سهام بانام و بی نام در تمام مراحل دارای یک ارزش می باشند و دارندگان آن ها در نفع و ضرر و استفاده از امکانات شرکت یکسان هستند.
سهام ممتاز
به موجب ماده ( ۴۲ ) لایحه قانونی ” هر شرکت سهامی می تواند به موجب اساسنامه و همچنین تا موقعی که شرکت منحل نشده است ، طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده ، سهام ممتاز صادر نماید. امتیازات این گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد. هر گونه تغییر در امتیازات سهام ممتاز باید با تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت و با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام گیرد “.
سهام ممتاز در مواردی که شرکت احتیاج به افرادی متخصص و یا ازدیاد سرمایه فوری دارد که از طریق عادی جلب چنین اشخاص یا سرمایه ای امکان نداشته باشد؛ از طریق انتشار سهام ممتاز صورت می پذیرد. البته سهام ممتاز موقعی قابل انتشار است که اساسنامه شرکت اجازه انتشار آن را داده باشد و یا مجمع عمومی فوق العاده آن را تصویب نماید.
انواع سهام در شرکت های سهامی عام و خاص
از جمله امتیازاتی که برای سهام ممتاز می توان در نظر گرفت ، عبارتند از :
– نصف قیمت اسمی سهام را بپردازند.
– دو برابر سهام عادی، سود سهام را دریافت دارند.
– در موقع انحلال شرکت، مبلغ اسمی سهام آن ها را پرداخت کنند و سپس شرکت به حالت تصفیه درآید و به بقیه صاحبان سهام هزینه های عادی پرداخت شود.
سهام نقدی و غیرنقدی
سهام نقدی چه بی نام و چه بانام ، تمام قیمت آن نقداَ پرداخت می شود و یا قسمتی نقدی پرداخت می گردد و برای قسمت دیگر تعهد پرداخت صورت می پذیرد. میزان پرداختی سهم در زمان ثبت شرکت از سی و پنج درصد سرمایه ای که طبق اساسنامه تعهد شده است ، نباید کم تر باشد. صد در صد سرمایه شرکت در زمان تاسیس می تواند سرمایه نقدی باشد. لیکن این امر امکان پذیر نخواهد بود که تمامی سرمایه شرکت در بدو تاسیس به صورت سرمایه غیرنقدی تامین شود.
سهام غیرنقدی، سهامی است مثل ساختمان ، ماشین آلات ، کارخانه و غیره . هر گاه یک یا چند نفر از موسسین آورده غیرنقدی داشته باشند ؛ موسسین باید قبل از اقدام به دعوت مجمع عمومی موسس، نظر کتبی کارشناس رسمی وزارت دادگستری را در مورد ارزیابی آورده غیرنقدی استفسار نمایند ؛ و آن را در گزارش اقدامات خود در اختیار مجمع عمومی موسس بگذارند.
- سهم موسس
سهم موسس یا انتفاعی سهمی است که دارنده آن بدون داشتن حقی به سرمایه شرکت از منافع شرکت به نسبت سهم خود بهره مند می گردد. این گونه سهام را موسسین بابت اطلاعات علمی و فنی و تجاری که به شرکت می آورند، به خود تخصیص می دهند. در بند ( ۷ ) ماده ( ۱۱ ل. ا. ق. ت ) به مزایای موسسین اشاره شده است. لیکن نوع مزایا و نحوه استفاده از آن را مقنن مشخص ننموده است.
به نظر می رسد ، اساسنامه شرکت بایستی حقوق صاحبان سهام موسس یا انتفاعی را از قبیل : حق حضور در مجامع ، حق رای ، حق اولویت در پذیره نویسی سهام در زمان افزایش سرمایه شرکت ، حق کسب اطلاع از ترازنامه و حساب سود و زیان ، گزارش عملیات مدیران ، گزارش بازرسان و غیره تصریح نماید. ولی آن چه مسلم است به لحاظ این که صاحبان سهام انتفاعی حقی به سرمایه ندارند؛ نباید از سود مساوی با سایر سهامداران منتفع گردند. به طور معمول از سود قابل تقسیم شرکت، بهره ثابت سهام را به سایر سهامداران اختصاص می دهند و مابقی سود مذکور را بین صاحبان سهام سرمایه ای و سهام انتفاعی به طور یکسان تقسیم می نمایند.
شرکت سهامی می تواند در طول حیات خود د، بدون تقلیل سرمایه و با توجه به نوع فعالیتی که دارد از محل ذخایر اختیاری شرکت و در جهت کاهش استهلاک سهام سهامداران اقدام به واگذاری سهام انتفاعی نماید. همچنین در زمان کاهش سرمایه و به منظور جلوگیری از ضرر سهامداران کوچک خود، به آنان یک یا چند سهم انتفاعی اعطاء نماید.
سهم موسس با تجویز اساسنامه ممکن است به لحاظ ابتکار یا کوشش و زحمت موسسین شرکت به آنان داده شود. این قبیل سهام ، دارای امتیازی در تقسیم سود بین شرکاء است که بر این سهام ، صدی چند سود بیشتر از سایر سهام تعلق گیرد.