برخی از آرای قضایی در خصوص نام شرکت و علامت تجاری

برخی از آرای قضایی در خصوص نام شرکت و علامت تجاری

به علت تشابهات و آثاری که نام شرکت با اسم تجاری داشته، برخی از مراجع قضایی به علت تشابه با علامت تجاری، نام شرکت را باطل می نمایند که در این مبحث به دلیل اهمیت موضوع به برخی از آراء صادره در این خصوص خواهیم پرداخت.

رأی نخست: منع خوانده از تولید و استفاده علامت تجارتی مشابه علامت خواهان

خواهان شرکت سوهان خودکار قم……………..خوانندگان: شرکت آرین سوهان

رأی دادگاه: خواهان ابتدا در تاریخ ۲۹/۶/۶۵ و بعد در تاریخ ۲۹/۶/۱۳۸۵ علامت سوهان خودکار را برای کالاهای سوهان یزدی در طبقه ۳۰ و سپس در طبقا ت۳۰ و ۳۵ و ۳۹ طی شماره………و در تاریخ ۱۶/۱۰/۱۳۸۵ شرکتی تحت نام سوهان خودکار طی شماره ۶۲۵۵ به ثبت رسانیده و از بدو امر با استعمال مستمر آن موفق به کسب شهرت فراوانی شده اند. این که خوانده با بی توجهی به قوانین و مقررات حاکم بر موضوع از شهرت موکل سوء استفاده نموده و شرکتی تحت عنوان آرین سوهان خودکار قم با مسئولیت محدود و تحت شماره………..به تاریخ ۱۸/۴/۱۳۸۶ جهت تولید سوهان به ثبت رسانده است. که شباهت بسیار زیادی با اسم و علامت تجاری موکلین دارد. بنابه مراتب تقاضای صدور رأی به شرح خواسته را نموده است در جلسه دادرسی ثبت موخر شرکت خوانده با نام تجاری خواهان را خلاف قانون اعلام و اضافه نموده است که این ارم نشان از سوء نیت خوانده دارد. دادگاه با توجه به محتویات پرونده و مستندات ابرازی و نظر به ثبت مقدم شرکت خواهان طی شماره ۶۲۵۵ مورخ ۱۶/۱۰/۱۳۸۵ با موضوع تولید سوهان، گز، حلوا شکری، آبنات و پولکی و نیز ثبت علامت سوهان خودکار طی شماره های ۱۸۱۹ مورخ ۲۹/۶/۱۳۶۵ و ۱۴۲۰۵۰ مورخ ۱۹/۴/۱۳۸۶ به نام آقای………..و انتقال دوم سهم از علامت مشاع از علامت موضوع تصدیق ثبتی ۶۱۸۲۹ به آقایان……….. طی سند صلح ۳۲۴۷ و ۴۸۲۷ مورخ ۱۸/۴/۱۳۸۶ و نظر به اینکه ثبت موخر شرکت خوانده با نام و علامت تجاری خواهان با تغییر جزایی علاوه بر تضییع حقوق مقدم و مکتسبه خواهان نسبت به اسم و علامت تجاری سوهان خودکار باعث اشتباه و گمراهی مصرف کنندگان از محصولات و خدمات هریک از شرکت ها خواهد شد. مضافاً اینکه مخالف ماده ۱۰ مکرر کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی که راجع به ممنوعیت رقابت نامشروع است و نظر به اینکه به موجب شق ۳ ماده مذکور هر نوع عملی که به نوعی از انحاء با موسسه یا محصولات یا فعالیت صنعتی یا تجاری رقیب بنماید، مخصوصاً ممنوع است و با توجه به این که دولت جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۳۷ به کنوانسیون مذکور ملحق شده و مقررات آن توجیهاً به ماده ۹ قانون مدنی در حکم قانون داخلی و لازم الرعایه است و در خصوص مورد مذکور حاکم است و همانطور که اشاره شد هر نوع عملی که باعث اشتباه مصرف کنندگان گردد ممنوع گردیده و در مانحن فیه به نظر می رسد خوانده با ثبت موخر شرکت، شبیه شرکت خواهان و با موضوع فعالیت مشترک که همان تولید سوهان و… می باشد درصدد رقابت نامشروع با خوهان است که مخالف ماده ۱۰ مکرر کنوانسیون پاریس و نیز قسمت اخیر ماده ۴۷  قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجارتی ات و از طرفی ثبت مقدم اسم سوهان خودکان به عنوان علامت تجارتی به نام خواهان ها موجد حق استفاده انحصاری از آن مطابق ماده ۳۱ قانون اخیرالذکر است و استفاده خوانده از عین علامت خواهان ها جهت تولید و توزیع کالاهای خود معارض حقوق مقدم و مکتسب خواهان از این جهت هم می باشد و نظر به این که گزارش کارشناس منتخب که مصون از ایراد و اعتراض خوانده باقیمانده است و با اوضاع و احوال معلوم و مسلم قضیه مغایرتی ندارد و قابل متابعت می باشد. دلالت بر استفاده غیرمجاز خوانده از علامت مقدم الثبت خواهان ها دارد و خسارت وارده ناشی از استفاده از علامت خواهان را مبلغ ۷۰ میلیون ریال اعلام نموده.

بنابراین دعوی خواهان من حیث المجموع وارد و ثابت تشخیص مستندا به مواد مذکور و مواد ۱ و ۲ قانون مسئولیت مدنی و ماده ۳۳۱ قانون مدنی و مواد ۵۱۵ و ۵۱۹ از قانون آیین دادرسی مدنی و وحدت ملاک ماده ۳۲ و ۴۰ و ۴۲ قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ حکم به ابطال و تغییر نام شرکت خوانده و منبع استفاده وی از علامت تجاری سوهان خودکار جهت تولید و توزیع کالاهای خود و پرداخت مبلغ ۷۰ میلیون ریال خسارت ناشی از استفاده غیرمجاز از علامت تجاری سوهان خودکار و پرداخت خسارت دادریس از جمله هزینه دادرسی و حق الوکاله طبق تعرفه و مبلغ………..ریال بابت حق الزحمه کارشناسی به نفع خواهان ها صادر و اعلام می گردد رأی صادره غیابیت و ظرف مهلت بیست روز از ابلاغ قابل واخواهی در این دادگاه و پس از انقضای مدت واخواهی ظرف مدت مشابه قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر تهران است.

توضیح همانطور که از نحوه صدور رأی مشاهده می گردد، ابطل نام شرکت به موجب تشابه با علامت تجاری می باشد در حالیکه اسم شرکت با علامت تجاری متفاوت می باشد و استناد به مواد و مقررات مربوط به علامت تجاری برای ابطال نام شرکت موجه به نظر نمی رسد. هرچند که در جهت ابطال نام شرکت می توان از اصول کلی مثل رقابت مکارانه و یا سوء استفاده تجاری در صورت بروز خسارت استفاده نمود. لکن به علت فقد قانون مرتبط با ماهیت نام شرکت، استناد موضوعی علامت تجاری برای نام شرکت از سوی مراجع قضایی به نظر قابل تأمل می باشد.

رأی دوم: رأی دادگاه تجدیدنظر در خصوص مؤسسه فرهنگی هنری سنجش تکمیلی امیرکبیر

تجدیدنظر خوانده: ۱- آقای………..۲- مؤسسه فرهنگی هنری سنجش تکمیلی؛ ۳- انتشارات سنجش با وکالت آقای………..؛ ۴- اداره کل مالکیت صنعتی؛ ۵- اداره کل ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری.

تجدیدنظر خواسته: دادنامه شماره ۲۵۹ مورخ ۷/۴/۸۹ صادره از شعبه ۳ دادگاه عمومی تهران

موسسه فرهنگی هنری سنجش تکمیلی امیرکبیر و مؤسسه فرهنگی هنری سنجش تکمیلی و انتشارات سنجش و اداره کل مالکیت صنعتی و اداره کل ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری نسبت به دادنامه شماره دادنامه شماره………..مورخ ۷/۴/۱۳۸۹ شعبه دادگاه عمومی حقوقی تهران تجدیدنظر خواهی کرده است. به موجب دادنامه موصوف ضمن رد دعوی تقابل تقدیمی ۱- مؤسسه سنجش تکمیلی امیرکبیر ۲- آقای………..دیر به ابطال تصدیق های ثبتی شماره………..و………..و ابطال نام تجدیدنظر خوانده ردیف نخست و الزام مالکیت صنعتی به ابطال تصدیق های ثبتی مذکور و الزام تجدیدنظر خواندگان ردیف ای ۱ و ۲ و ۵ به منع استفاده از کلمات اشره شده به صورت علائم تجاری و نام تجاری اختصاصی و انحصاری دعوی اصلی تقدیمی تجدیدنظرخواندگان ردیف نخست و دوم وارد تشخیص گردیده، حکم به ابطال نام تجدیدنظرخواه (مؤسسه سنجش تکمیلی امیرکبیر) به شماره ثبت………..محکومیت آن مؤسسه به پرداخت خسارت دادرسی در حق خواهان های دعوی اصلی (تجدیدنظر خواندگان ردیف نخست و دوم) صادر شده است. اینک با بررسی محتویات و مستندات پرونده و مطالعه لوایح ابرازی وکلای طرفین، اولاً: نام مؤسسه تجدیدنظرخواه دارای پسوند «امیرکبیر» می باشد و چنانچه با پسوند مذکور مورد استفاده قرار می گیرد به خوبی معرف مشخص کننده شخصیت آن مؤسسه بوده و برای استفاده کنندگان از خدمات نیز، از نام های دیگر موسسات، قابل تشخیص بوده و آنان را در تمیز اشخاص گمراه نمی سازد و ثانیاً، هرچند نام مؤسسه فرهنگی هنری سنجش تکمیلی ممکن است با سازمان سنجش آموزش کشور اشتباه گرفته شود و اصولاً ثبت نام مذکور از سوی اداره ثبت شرکت ها غیرمسئولانه بوده لیکن چون نام مذکور از نام مؤسسه تجدیدنظر خواه متمایز است مضافاً به این که مقدم بر آن ثبت شده موجب قانونی برای ابطال آن وجود ندارد. ثالثاً، مطابق مفاد بند الف ماده ۳۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، علامت تجاری نشان قابل رویتی است که برای تمایز کالا یا خدمات اشخص حقیقی یا حقوقی مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین علائمی که دارای مفهوم عام باشند نمی توانند کالاها یا خدمات اشخاص را از یکدیگر متمایز سازند. در نتیجه چنین علائمی مشمول بند الف ماده ۳۲ قانون مذکور بوده و قابل ثبت نمی باشند. رابعاً کلمات «سنجش» و «سنجش تکمیلی» در امور چاپ کتب آموزشی و دانشگاهی و دوره های تحصیلات تکمیلی دارای مفهوم عام بوده فلذا کلمات عام مذکور به تنهایی و مستقلاً به عنوان علامت تجاری قابل ثبت نبوده است. بنابه مراتب مذکور به تجویز ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی، ضمن پذیرش اعتراض تجدیدنظر خواه راجع به قسمت هایی از دادنامه بدوی متضمن پذیرش دعوی اصلی و ابطال نام تجاری تجدیدنظرخواه و رد دعوی تقابل به خواسته های ابطال تصدیق های ثبتی………..و………..و منع استفاده از علائم تجاری موضوع تصادیق ثبتی مذکور به صورت انحصاری که در مغایرت با موازین قانونی و مستندات پرونده صادر شده و نقض قسمت های یاد شده از دادنامه معترض عنه، با توجه به جهات یاد شده ادعای خواهان اصلی را غیروارد دانسته به استناد ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی، حکم به بطلان دعوی اصلی به خواسته ابطال نام تجاری مؤسسه سنجش تکمیلی امیرکبیر صادر و اعلام می گردد.  لیکن ادعاهای خواهان متقابل به خواسته های مذکور را مورد پذیرش قرار داده به استناد ماده ۴۱ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، حکم به علامت «سنجش» ثبت شده به شماره ۱۳۴۷۱۲ مورخ ۴/۶/۱۳۸۵ به نام انتشارات سنجش و ابطال علامت «سنجش تکمیلی» ثبت شده به شماره………..به نام آقای………..و لزام تجدیدنظرخواندگان ردیف های اول و دوم و پنجم به منع استفاده از دو علامت مذکور صدر و اعلام می شود و در خصوص اعتراض مؤسسه تجدیدنظر خواه نسبت به دو قسمت دیگر دادنامه بدوی متضمن رد دعوی تقابل به خواسته های ابطال نام تجاری تجدیدنظر خواه ردیف اول و لزام تجدیدنظر خواندگان ردیف های اول و دوم و پنج به منع استفاده از نام تجاری سنجش تکمیلی با توجه به این که ایراد موجه و مدللی نسبت به این دو قسمت از دادنامه وارد نشده و رأی دادگاه بدوی در این دو بخش با توجه به استدلال فوق الاشاره نتیجتاً موافق مقررات قانونی صادر شده، فلذا با رد اعتراض، دادنامه تجدیدنظرخواه در دو قسمت یاد شده تأیید و استوار می گردد.

رأی سوم: رأی دادگاه در خصوص سوء استفاده از نام شرکت ابزار طب پویا

خوانده: ۱- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور – اداره کل ثبت شرکت ها؛ ۲- شرکت ابزار طب پویا.

خواسته: ابطال ثبت به نام ابزار طب پویا

رأی دادگاه: در خصوص دعوی شرکت ابزار طب پویا با مسئولیت محدود به طرفیت ۱- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور (اداره کل ثبت شرکت ها) ۲- شرکت ابزار طب پویا سهامی خاص مبنی بر ابطال ثبت به نام ابزار پویا و الزام خوانده ردیف دوم به پرداخت کلیه خسارات دادرسی به این خلاصه که خواهان به شرح دادخواست به لحاظ ثبت مقدم شرکت طی شماره………..و این که ثبت موخر عین آن از سوی خوانده دوم معارض حقوق مقدم وی است درخواست صدور حکم به شرح فوق را نموده است. از سوی خوانده اول لایحه واصل که طی آن به لحاظ اختلاف فعالیت درخواست رد دعوی را نموده است. نماینده دوم خوانده هم اظهار داشت که اطلاعی از ثبت مقدم شرکت خواهان نداشته است. علیهذا دادگاه با توجه به ثبت مقدم شرکت خواهان و ین که ثبت موخر عین کلمات به نام خوانده موجب وقوع اشتباه و گمراهی مصرف کنندگان عادی فاقد اطلاعات مخصوص نسبت به تولیدات و خدمات هریک از اصحاب دعوی شده و علاوه بر آن معارض حقوق مقدم مکتسبه خواهان است و مخالف ماده ۴۷ قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجاری و نیز ماده ۵۷۸ قانون تجارت می باشد. لذا ضمن رد دفاعیات غیرمؤثر خواندگان، دعوی مطروحه را ثابت تشخیص داده مستنداً به مواد مذکور و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ از قانون آیین دادرسی مدنی حکم به ابطال نام شرکت خوانده دوم و محکومیت وی به پرداخت هزینه دادرسی در حق خواهان صادر و اعلام می دارد. رأی صدره حضوری و ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در محاکم تجدیدنظر تهران می باشد.

رأی چهارم: رأی دادگاه در خصوص ابطال نام در شرکت ایران پیما

خونده: ۱- شرکت تعاوی مسافربری شماره یک ایران پیما؛ ۲- اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری

در خصوص دادخواست شرکت ایران پیما با مسئولیت محدود به طرفیت ۱- شرکت تعاوی مسافربری شماره یک ایران پیما؛ ۲- اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری به خواسته ابطال صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده مورخ………..شرکت تعاوی مسافربری شماره یک و ابطال آگهی تغییر نام مربوطه منتشره در روزنامه رسمی کشور و همچنین الزام اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری تهران به ثبت و انعکاس مراتب در پرونده مربوطه دادگاه پس از بررسی پرونده و استماع اظهارات طرفین و با ارجاع موضوع به کارشناس جهت بررسی که به شماره………..ثبت لوایح گردیده که مصون از اعتراض باقیمانده به لحاظ استفاده نام تجاری خوانده ردیف اول از نام تجاری خواهان دعوی را وارد تشخیص و به استناد ماده ۵۷۸ قانون تجارت و مواد ۲ و ۱۴ و ۲۰ قانون ثبت علائم و اختراعات حکم به ابطال صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده شرکت خوانده ردیف اول و ابطال آگهی تغییر نام مربوطه منتشر در روزنامه رسمی کشور و همچنین الزام خوانده ردیف دوم به ثبت و انعکاس مراتب فوق صادر  واعلام می گردد. این رأی حضوری ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر استان تهران می باشد.

رأی پنجم: رأی دادگاه در خصوص شرکت کفاف پوشش

تجدیدنظر خوانده: شرکت کناف ایران

خواسته: از دادنامه شماره ۰۸۹۲ مورخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۹ شعبه ۳ دادگاه عمومی تهران، رأی دادگاه تجدیدنظر خواهی شرکت کفاف پوشش شرق به طرفیت شرکت کناف ایران به دادنامه شماره ۸۹۲، مورخ ۱۷/۱۱/۱۳۸۹ شعبه سوم دادگاه عمومی حقوقی تهران می باشد که به موجب دادنامه حکم به حذف کلمه کفاف از عنوان نام شرکت تجدیدنظر خواه و محکومیت آن شرکت به پرداخت خسارت دادرسی در حق شرکت تجدیدنظر خوانده صادر شده است. اینک با بررسی محتویات و مستندات پرونده و مطالعه لوایح ابرازی طرفین نظر به اینکه اولاً در این مرحله ایراد موجه و مدللی که مؤثر در نقص و بی اعتباری دادنامه معترض عنه گردد از سوی وکیل تجدیدنظر خواه اقامه نشده است. ثانیاً با توجه به ثبت مقدم نام تجاری شرکت کناف ایران و نیز ثبت مقدم علامت تجاری کناف به فارسی و انگلیسی از سوی تجدیدنظر خوانده اقدام تجدیدنظر خواه در ثبت موخر نام تجاری (کفاف پوشش شرق) به لحاظ شباهت گمراه کننده ای که کلمات کفاف و کناف به فارسی و لاتین با یکدیگر دارند و کلمه (کفاف) نیز به عنوان بخش اصلی نم تجاری تجدیدنظرخواه می باشد و با توجه به حمایت قانونگذار از نام تجاری در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث از مصادیق رقابت تجاری مکارانه بوده و قابل حمایت نمی باشد. ثلثاً رأی دادگاه بدوی با توجه به مبانی و مستندات و استدلال منعکس در آن موافق مقررات قانونی و با رعایت اصول دادرسی صادر شده فلذا به تجویز ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی ضمن رد اعتراض، دادنامه تجدیدنظر خواسته تأیید و استوار می گردد. این رأی قطعی است.

با بیان موارد مذکو به نظر می رسد اسم کلیه شرکت های تجاری و مؤسسات غیرتجاری ثبت شده از جهت معرفی آنان، یک اسم تجاری به معنی خاص می باشند و همانطور که بیان گردید بر طبق نظر استاد حقوق مالکیت صنعتی (دکتر میرحسینی)، نام ها و اسام تجارتی یکی دیگر از مصادیق حقوق مالکیت صنعتی است. با توجه به نقشی که اسامی تجاری باید در تمییز یک بنگاه از بنگاه دیگر داشته باشد روشن است که نا تجاری همانند علائم تجاری باید دارای قدرت تمیز دهندگی باشند و همچنین موجب گمراهی مخاطبان را فراهم نیاورد. علامت تجارتی و اسم تجارتی باهم تفاوت دارند. زیرا این دو اهداف متفاوتی را دنبال می کنند اسم تجارتی مبین و معرف تولیدکنندگان یا تاجر است و علامت تجارتی، محصولات صاحب علامت را از محصولات دیگران متمایز ساخته و مصرف کننده را از خرید محصولات اشتباهی بازداشته و مصرف کیفیت ثابت کالای دارای علامت نیز خواهد بود. در مقررات بین المللی نیز از جمله کنوانسیون پاریس به موضوع اسم های تجارتی اشاره شده است.