تفاوت های شرکت تعاونی با دیگر شرکت های تجاری

طبق قانون ثبت شرکت‌ها در ایران، شرکت های تجاری به هفت دسته مختلف تقسیم می‌شوند. یکی از این مدل های شرکت تجاری در ایران، شرکت تعاونی است. این نوع شرکت که جزو دسته شرکت های خدمات کارمندان نیز به حساب می‌آیند. در ادامه قصد داریم این نوع شرکت را نسبت با دیگر شرکت‌های تجاری قابل ثبت در ایران مقایسه کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید

شرکت های قابل ثبت در ایران بر هفت مدل کار تعریف شده اند که هر یک را در ادامه معرفی و پس از آن با تعریفی مشخص از شرکت تعاونی تفاوتهایی که این نوع شرکت با دیگر شرکت ها دارد را بررسی خواهیم کرد.

۱ـ شرکت های سهامی

۲ـ شرکت با مسئولیت محدود

۳ـ شرکت تضامنی

۴ـ شرکت مختلط غیر سهامی

۵ـ شرکت مختلط سهامی

۶ـ شرکت نسبی

۷ـ شرکت تعاونی تولید و مصرف

شرکت تعاونی

یکی دیگر از انواع شرکت‌ها، شرکت تعاونی است در قانون تجارت تعریف را این‌گونه شرکت را بدین شکل بیان کرده است که شرکت تعاونی به منظور رفع نیازمندی مشترک و بهبود بخشیدن به وضعیت اقتصادی و اجتماعی اعضای خود به طریق همکاری و همیاری متقابل توسط اشخاص حقیقی و حقوقی تشکیل می‌شود.

تفاوت های اساسی میان شرکت های تعاونی و شرکت های تجاری

• از دیدگاه هدف تشکیل شرکت

به طور کلی هدف از تاسیس این نوع شرکت ها دو منظور است که در این بخش هر دو منظور را بررسی خواهیم کرد.

جنبه های روحی و اجتماعی  

به طور کل باید به این موضوع اذعان داشت که همواره فشارهای زیادی بر قشر آسیب پذیر جامعه و افرادی از طبقاب پایین و کم درآمد وارد می‌شود. بسیاری از این افراد امنیت اقتصادی خود را در معرض خطر می‌بینند. دراین مرحله از زندگی خطرناک بشر به یک سرمایه ذخیره خدادادی خود پی برده و به آن پناه برده است. این ذخیره عبارت است از روح همکاری، همیاری، اتحاد فکر و عمل مشترک و متقابل برای حل مشکلات عمومی. این جنبه از اشتراک مساعی، قبل از اینکه به زمینه های اقتصادی اندیشیده شود، جنبه کاملاً عاطفی و احساساتی داشته است. به طور کل باید گفت که تعاون اجتماعی برای هر نوع همکاری حتی در مورد تشکیل تشکیل شرکت های تعاونی است.

جنبه های اقتصادی شرکت تعاونی

درست است که هدف کلی یک تعاونی ایجاد احساسی عاطفی میان همکاران و همیاران خود است ولی نمی‌توان از موضع اقتصادی آن گذر کرد. این حقیقت که آرزوی بهره مندی طبقات کم درآمد از یک حداقل درآمده و توزیع صحیح کالا بین تمام طبقات به صورت عادلانه است کاملا بر همگان در تعاونی مشهود است . ولی اگر به صورت منصفانه به نحوی که همه مردم ازحداقل کالاها و مواد ضروری زندگی بتوانند بهره مند شوند دلیل عمده و اصلی شرکت های تعاونی بوده است.

از دیدگاه عضویت

عضویت در شرکت تعاونی به طور کلی بر چهار مدل کاری است که تک تک این موارد را بررسی خواهیم کرد.

• هدف از عضویت

معمولا عضویت در شرکت های تعاونی ربطی به شخصیت اجتماعی افراد ندارد. بلکه این میزان سرمایه افراد در شرکت تعاونی است که اعضای شرکت را مشخص می‌کند. باید به این نکته دقت داشت که اهمیت اخلاقی و شخصیتی در این نوع شرکت ها از نکات مهم است که باید همواره به آن توجه داشت . از آن جایی که هدف اصلی این نوع شرکت ها خدمت رسانی است، اعضاء نیز  باید خود را در این مورد کاملا آماده کرده باشند.

• از نظر تشریفات ورود و خروج اعضاء

معمولا به دلیل شرایط سرمایه ای این نوع شرکت ها میزان سرمایه شرکت بر اساس اعضاء شرکت است و این رابطه کاملا با یکدیگر رابطه مستقیم دارند. از دیگر نکات بارز این شرکت ها این است که تعداد اعضاء اصلا مهم نیست و حداقل اعضاء توسط موسسین مشخص می‌شود. لازم به ذکر است ورود عضو صرف نظر از میزان سرمایه امر به هیچ وجه اصل اخلاقی و اجتماعی وابستگی ندارد بلکه منحصراً ملاحظات مربوط به وجود عوامل و عناصر کسب سود

همچنین باید به این نکته اشاره کرد که  خروج اعضاء بدون قید و شرط نیست و مستلزم موافقت سایر اعضاء و گاهی حکم دادگاه است.

دیگر قوانین مربوط به اعضا در شرکت تعاونی

• از نکات مهم برای شرکت حداکثر عضویت است و هموار از عضویت در شرکت استقبال به عمل می‌آید.
• در شرکت تعاونی ورود همکاران در یک حرفه مجاز بوده و مانعی برای این موضوع وجود ندارد
• در ضورت نیاز مشترک برای تعاونی ممکن است عضو جدید در شرکت صورت پذیرد
• خروج اعضاء نیز آزاد است و جز در موارد استثنایی شرکت نمی تواند عضوی را اخراج کند.

• از نظر سرمایه

به طور کلی سرمایه نقشی اساسی در کلیه شرکت ها دارد ولی این درحالی است که در شرکت های تعاونی سرمایه صرفاً برای راه اندازی شرکت به کار می‌رود.

 تشکیل شرکت ها و خاتمه آنها

۱-برای تشکیل شرکت هایی ه غیر تجاری هستند از روش تعهد کل سرمایه و پرداخت قسمت نقدی سرمایه ( در مورد شرکت های سهامی) و پرداخت کل سرمایه استفاده می‌شود و در مورد شرکت های غیرسهامی و درهرصورت تقدیم و تسلیم سرمایه غیرنقدی است.

در صورتی که سرمایه از حداقل مقرر کمتر شود و نسبت به تکمیل آن اقدام نشود. این امر می تواند از موجبات انحلال شرکت بشمار آید.

۲-اتخاذ تصمیم در رابطه با شرکت

همواره در شرکت های تجاری تصمیم گرفتن ارتباطی مستقیمی با سرمایه شرکا و به طور کلی حق رأی افراد در شرکت دارد

ولی باید به این نکته اشاره کرد که اینگونه از مقررات در شرکت های تعاونی وجود ندارد. همچنین سرمایه،اگر چه برای راه اندازی شرکت لازم است، ولی نقش عهده و اساسی ندارد و هر شریک، صرف نظر از میزان سرمایه او در شرکت فقط حق یک رأی دارد

۳-  از نظر سود دهی شرکت

سود بخش مهم شرکت های تجاری است، در حقیقت این سود است که مرکزیت اصلی یک شرکت تجاری استو تمامی فعالیت های یک شرکت از جمله برنامه ریزی کاری، تبلیغات و … بر اساس سود دهی شرکت تعیین می‌شود.

ولی در رابطه با سود در شرکت تعاونی باید گفت که شرکت های تعاونی از نظر سود دهی بسیار محدود هستند و این حد باید از حد خاصی تجاوز نکند.ضمناً باید به این نکته اشاره کرد که شود معین و مشخصی به سهام تعلق می گیرد اما تقسیم مازاد برگشتی برحسب خرید اعضاء از شرکت های تعاونی است.

۴ ـ از نظرسهم

سهم در شرکت های تعاونی

• سهم بخشی از یک پیش پرداخت است که به عنوان مزایای اجتماعی و اقتصادی می‌توان در نظر گرفت.
• نکته مهم این است که در شرکت تعاونی قیمت اسمی سهم هیچ وقت با قیمت بازار آن تفاوتی ندارد.
• سهام همیشه با نام وغیر قابل واگذاری است.