شرکت هلدینگ – معرفی هلدینگ از انواع شرکت های سهامی
هلدینگ ریشه انگلیسی از Hold دارد به معنای نگه داشتن. به عبارتی شرکت هلدینگ نوعی ثبت شرکت است
که مجموعه‌ای از شرکت‌ها، از لحاظ مدیریتی زیر نظر آن فعالیت می‌کنند.
شرکت هلدینگ یا Holding company از نوع شرکت سهامی است که دارای زیرمجموعه های دیگر بوده و کنترل
آنها مستقیماً زیر نظر مدیران و هیئت مدیره شرکت اصلی خواهد بود .
شرکت هلدینگ با خرید بخش عمده‌ای از سهام شرکت دیگری، می‌تواند در آن حق رای داشته باشد، در این
شرایط به شرکت دوم شرکت فرعی (یا وابسته) هم می گویند.
در واقع شرکت مادر یا شرکت هلدینگ، با هدف اعمال کنترل و مدیریت بر شرکتهای تابعه (همان کارخانه ها
و واحدهایی هستندکه به صورت مستقیم به تولید و ارائه محصولات و خدمات می پردازند و به صورت مستقیم با
مشتری سروکار دارند) ،اکثریت یا حتی اقلیت سهام در یک یا چند شرکت را در اختیار می‌گیرد.
پس کاملا واضح است که شرکت هلدینگ، مستقیما، محصول (کالا یا خدمت) عرضه نمی‌کند .
به عنوان مثال شرکت سیمان فارس و خوزستان هلدینگ صنعت سیمان است یا شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
که یک هلدینگ است.
به زبان ساده تر شرکت هلدینگ شرکتی است که یک یا چند شرکت دیگر را کنترل میکند.
در حقیقت شرکت هلدینگ، فرمانده شرکتهای تابعه است، بنابراین، باید دید وسیعی از کسب‌و‌کار شرکتهای
تابعه باشد تا بتواند آن ها را در مسیر ارزش‌آفرینی و هم‌افزایی به‌طور کارآمد هدایت و رهبری کند.
به طور کلی هدف از تاسیس هر شرکتی ارتقای ارزش صاحبان سهام است. برخی از شرکت‌ها با شناخت زنجیره
ارزشی کسب‌و‌کارها علاوه بر هلدینگ شدن، موجب کاهش ریسک و منجر به هم‌افزایی می‌شوند.
به اعتقاد چهره‌های سرشناس مدیریت استراتژیک، چهار نوع هم‌افزایی وجود دارد:
هم‌افزایی فروش
هم‌افزایی عملیاتی
هم‌افزایی سرمایه‌گذاری
هم‌افزایی‌های مدیریتی
که هلدینگ با یک برنامه راهبردی درست شرکتهای تابعه می‌تواند این هم افزایی‌ها را ایجاد کند.
واقعیت این است که امکان استفاده از منابع آزاد و به اشتراک گذاشتن توانمندی‌ها، صرفه‌جویی در مقیاس و
هم چنین قدرت انعطاف‌پذیری بالا خصوصا در شرکتهای هلدینگ تخصصی، مزیتی است که در شرایط برابر،
شرکتهای دیگر از آن بهره ای نبردند. ستاد هلدینگ شامل فرایندهایی چون:
برنامه ریزی
کنترل
نظارت
و پشتیبانی است.
ویژگی‌های شرکت هلدینگ
شرکتهای مادر، از نظر مشخصات به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
نوع اول – شرکت‌هایی هستند که علاوه بر عملیات بازرگانی، بخشی از سرمایه خود را در شرکتهای دیگر می گذارند که به
آن ها شرکت کنترل کننده می گویند.
نوع دوم – شرکت‌هایی هستند که تمام سرمایه خود را صرف خرید سهام در شرکت های دیگر می نمایند و فعالیت بازرگانی
ندارند و به آن ها شرکت دارنده می گویند.
مزایا و معایب تاسیس شرکت هلدینگ
بهره مندی از معافیت‌های مالیاتی
محفوظ ماندن شخصیت حقوقی شرکتهای تابعه
کاهش ریسک به علت وجود شخصیت حقوقی جداگانه شرکتهای تابعه
امکان رعایت قوانین مختلف در کشورهای دیگر به علت وجود شخصیت حقوقی مستقل شرکتهای تابعه
حذف عملیات پر هزینه انتقال عنوان مالکیت املاک
انواع شرکتهای هلدینگ
در مجموع چهار نوع شرکت هلدینگ وجود دارد:
هلدینگ‌هایی که از یک شرکت بزرگ ایجاد شده‌اند مانند هلدینگ ایران خودرو.
هلدینگ‌های محصولی یعنی همه شرکتهای آن یک نوع محصول تولید می‌کنند.
هلدینگ‌های زنجیره تامین یعنی همه شرکتهای آن در راستای نیل به یک هدف مشترک فعالیت‌های گوناگون دارند؛
مانند هلدینگ‌های نفتی از عملیات اکتشاف تا پخش.
هلدینگ مختلط یعنی از شرکت‌هایی با فعالیت‌های مختلف ایجاد شده است.
انواع روش‌های مدیریتی برای اداره و کنترل شرکت تابعه
روش اول– مدل برنامه ریزی استراتژیک .در این روش، شرکت مادر، طراح اصلی برنامه هاست و مسئولیتهای شرکتهای
تابعه را مشخص میکند.
روش دوم– مدل کنترل مالی . شرکت مادر، فقط سهامدار است و کنترل مالی شرکت مادر، به موارد زیر بستگی دارد.
تخصیص سرمایه ، تعیین اهداف اقتصادی ، ارزیابی کارآیی ، مداخله برای اصلاح که در این حالت شرکت های تابعه
با آزادی کامل به رقابت با یکدیگر می‌پردازند.
روش سوم– مدل کنترل استراتژیک. این روش طبق فرآیند توافق بر برنامه های اصلی طراحی شده توسط شرکت مادر
استوار است.
حاصل مقایسه عملی و کاربردی این سه روش این است که، کنترل استراتژیک متداول ترین سبک است.
ساختار سازمانی در شرکتهای هلدینگ
ساختار سازمانی، چهارچوب روابط حاکم بر مشاغل، سیستم‌ها، فرایندهای عملیاتی، افراد و گروه‌هایی است که برای نیل
به یک هدف مشخص در سازمان تلاش می‌کنند.
از ویژگی‌های یک هلدینگ چابک، توان تسریع و تسهیل در تصمیم‌گیری، واکنش مناسب به محیط و حل تعارضات
بین واحدهاست. با توجه به اینکه در یک ساختار سازمانی با آرایش درست، جریان اطلاعات با سرعت زیادی اتفاق می‌افتد،
اصل چابکی سیستم خودبه‌خود در مجموعه ایجاد می‌شود.