در کشور ما هفت نوع مدل تجاری شرکت وجود دارد که متقاضیان می‌توانند با توجه به شکل کاری کسب و کار خودشان مدل شرکت خود را انتخاب کنند. یکی از این هفت مدل شرکت سهامی است. ولی باید به این نکته توجه داشت که برای موسسین شرکت سهامی قوانین و شرایطی وجود دارد که باید به آن توجه شایانی داشته باشند.
شرکت سهامی
شرکت سهامی از جمله شرکت های تجاری است که فعالیت آن مبنی بر سهام و سهم است، به طور کلی دو نوع شرکت سهامی که قابلیت ثبت داشته بشند در ایران وجود دارد. ۱ – شرکت سهامی خاص ۲- شرکت سهامی عام، نوع فعالیت هرکدام از این شرکت ها با توجه به قوانین تجاری در کشور متفاوت است که از حوصله بحث در این ایجا خارج است. ولی از مواردی که باید اشاره کنیم این موضوع است که به طور کلی شرکت سهامی به شرکتی می‌گویند که سهامی آن بین شرکا تقسیم شده و هر یک از صاحبان دارای مبلغی سهام هستند،حوزه فعالیت شرکت سهامی بازرگانی است، هرچند که موضوع فعالیت صرفاً بازرگانی نباشد.
انواع شرکت‌های سهامی
در این نوع از شرکت‌ها سهام حداقل بین سه شخص تقسیم می‌شود، شرکت‌های سهامی خود به دو بخش تقسیم می‌شود که به شرح زیر می‌باشد.
- شرکت سهامی خاص
- شرکت سهامی عام
شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص،گونه ای از شرکت است که تمامی سرمایه آن توسط موسسین تامین می‌شود و به همین دلیل باید گفت که تعداد سهام داران نسبت به شرکت سهامی عام در این نوع شرکت ها کمتر است. در ادامه توضیحات در رابطه بای این نوع شرکت ها باید بیان کرد که در این نوع شرکت ها و برای قبت شرکت سهامی خاص به دلیل داشتن سهامداران کمتر تشریفات قانونی ساده تر اجرای امور قانونی سهل تر است. هرچند حوزه فعالیت شرکت‌های سهامی خاص به مراتب کوچکتر از شرکت‌های سهامی عام است. در ادامه با چند مزیت شرکت‌های سهامی خاص آشنا خواهیم شد.
شرکت سهامی عام
دیگر مدل کاری برای ثبت شرکت، سهامی عام است. سرمایه این نوع شرکت ها به دو شکل تامین می‌شود و بخشی آن توسط موسسین و قسمتی دیگر توسط مردم تامین می‌گردد.با توجه به مفاد قانونی موجود باید بیان کرد که شرکت سهامی عام تقریبا کامل ترین نوع یک شرکت سهامی هستند.
موسسین شرکت های سهامی
در قانون تجارت کشور در رابطه با موسس و موسسین نکات بسیاری گفته شده است. لذا باید توجه داشت که موسسین در شرکت‌ها نقش اساسی را ایفا می‌کنند، برخی امتیازات ، وظایف و مسئولیت های آن ها و به ویژه وجود دو گروه سرمایه گذار در مرحله تاسیس شرکت سهامی عام، یعنی موسسین و پذیره نویسان ، تعریف موسسین و تفکیک جایگاه آنان از پذیره نویسان ضروری می نماید.
در رابطه با شرکت سهامی موسس در دو موضوع معنی می‌شود، اول اینکه همه سرمایه گذارانی که در تشکیل شرکت سهامی عام مشارکت نموده و در جلسه مجمع عمومی موسس با جایگاه یکسان و رای برابر حضور می یابند موسس به شمار می روند.
در حقیقت باید گفت که در لغت معنی عبارت موسس معنی دیگری نیز دارد که این معنی بیشتر مد نظر قانون گذار است. در تعریف این معنی این طور بیان شده است که ” برای تاسیس شرکت پیشقدم شده و موضوع شرکت را انتخاب کرده و اقدامات لازم را برای جلب تعهد کنندگان سرمایه معمول می دارند. موسسین، اساسنامه شرکت را تهیه می کنند و اقدام به دعوت تعهد کنندگان سهام نموده با تشکیل مجمع عمومی موسسین موجبات تشکیل شرکت را فراهم می آورند “.
لازم به توضیح است که در ماده ۱۹ قانون تجارت کشور بیان شده است که زمانی که شرکت تا شش ماه … به ثبت نرسیده باشد به درخواست هر یک از موسسین و پذیره نویسان به بانک مراجعه و تعهدنامه و وجوه پرداختی خود را مسترد دارند “. به همین منظور در این ماده گفته شده است که شرکت توسط ناظر مربوطه عدم ثبت شرکت شناخته می‌شود.
لازم به توضیح است که مفهوم موسسین در شرکت سهامی خاص با سهولت بیشتری قابل تشخیص است. این به آن دلیل است که طبق ماده ۲۰ قانون تجارت کشور تاسیس آن در دو مرحله ای است.
باید به این نکته اشاره کرد که عبارت سهامدار به سرمایه گذاران در مرحله پیش از تاسیس و ثبت قابل نقد است، همچنین اصطلاح به کار رفته موسس نیز بر اساس وضعیت سرمایه گذاران مزبور و هم با موضع مقنن در مورد شرکت سهامی عام سازگار می نماید.
در آخر باید گفت که تمامی این موارد نشانگر این است که قانون گذار اطلاق مفهومی واحد به همه موسسین شرکت سهامی خاص دارد.لذا باید دقت داشت که عبارت موسس در شرکت سهامی خاص و آثار حقوقی ناشی از عملیات تاسیس شامل همه اشخاصی که در ماده ۲۰ بالا سهامدار خوانده شده اند، برمی گردد.