پذیره نویسی افزایش سرمایه در شرکت های سهامی عام
در شرکت های سهامی عام پس از موارد مذکور، در صورت عدم تحقق کامل افزایش سرمایه، مراتب فروش سهام جهت عرضه به عموم به شرح ذیل مطابق قوانین صورت می پذیرد.
نکته ای که قبل از بررسی پذیره نویسی حائز اهمیت می باشد، نوعی تعارضات و تخلف در شرکت های سهامی خاص در عرضه سهام به عموم بدون اینکه ماهیت سهامی عام را داشته باشند و یا در بورس و فرابورس سهام خود را عرضه نمایند، است. در سال های اخیر برخی از شرکت های عمرانی در حوزه ساخت و سازهای تجاری و یا اداری و مسکونی و همچنین سایر موضوعات در قالب شرکت سهامی خاص با ظرفیت ماده ۱۶۹ لایحه اصلی قانون تجارت نسبت به افزایش سرمایه و فروش سهام اقدام می نمایند که با ماهیت شرکت های سهامی خاص متفاوت می باشد. بر طبق ماده ۲۱ قانون مذکور (شرکت های سهامی خاص نمی توانند سهام خود را برای پذیره نویسی یا فروش در بورس اوراق بهادار یا توسط بانک ها عرضه نمایند و یا به انتشار آگهی و اطلاعیه و یا هر نوع اقدام تبلیغاتی برای فروش سهام خود مبادرت کنند مگر اینکه از مقررات مربوط به شرکت های سهامی عام به نحوی که در این قانون مذکور است تبعیت نمایند) و از طرفی با توجه به صراحت ماده ۴ قانون مذکور در شرکت سهامی خاص سرمایه شرکت می بایستی تماماً توسط مؤسسین تأمین گردد و پذیره نویسی سهام چه در زمان تأسیس و چه در زمان افزایش سرمایه فقط توسط شرکت های سهامی عام امکان پذیر می باشد و در شرکت های سهامی خاصی، هرگونه پذیره نویسی سهام توسط عموم قابل ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها نمی باشند.
همانطور که بیان شد ضعف قوانین در شرایط کنونی و عدم بروز بودن آن، مقدمات کلاهبرداری های نوین و اختلال در نظام اقتصادی را فراهم نموده است و برخی از شرکت های سهامی خاص از ظرفیت های مواد ۱۶۶ الی ۱۶۹ لایحه اصلاحی قانون تجارت استفاده و در زمان افزایش سرمایه از سلب حق تقدم در اساسنامه و یا مجمع عمومی نسبت به جذب سرمایه گذار جدید، خارج از پذیره نویسی اقدام می نمایند که این موضوع به علت ضعف قانونی امکانپذیر می باشد.
با بررسی اجمالی در قوانین و مقررات تجاری، مالی، اقتصادی و بانکی، نوعی پراکندگی وظایف و تکالیف در این حوزه ها وجود دارد که با توجه به عدم تعیین دستگاه متولی مستقیم مبنی بر رصد در چگونگی اجرا و تطبیق قوانین و مقررات جاری، متأسفانه سوء استفاده ها، مبنی بر عدم نظارت مستقیم بوجود آمده است. لذا در این خصوص نیز می بایستی اصلاحات جدی در قوانین صورت پذیرد تا هرگونه بازاریابی و یا بازارگردنی که می بایستی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار باشد، به صورت سازمان یافته و مزورانه انجام نپذیرد تا منجر به گران فروشی سهام و یا تبلیغات خلاف واقع و کلاهبرداری نوین گردد.
به موجب مواد ۱۷۰ به بعد قانون مذکور، در شرکت های سهامی عام پس از اتخاذ تصمیم راجع به افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید، باید آگهی به نحو مذکور در ماده ۱۶۹ منتشر و در آن قید شود که صاحبان سهام بی نام برای دریافت گواهی نامه حق خرید سهامی که حق تقدم در خرید آن را دارند ظرف مهلت معین که نباید کمتر از بیست روز باشد به مراکزی که از طرف شرکت تعیین و در آگهی قید شده است مراجعه کنند. برای صاحبان سهام با نام گواهی نامه های حق خرید باید توسط پست سفارشی ارسال گردد. گواهی نامه حق خرید سهم مذکور در ماده فوق باید مشتمل بر نکات زیر باشد:
- نام و شماره ثبت و مرکز اصلی شرکت
- مبلغ سرمایه فعلی و همچنین مبلغ افزایش سرمایه شرکت
- تعداد و نوع سهامی که دارنده گواهی نامه حق خرید آن را دارد با ذکر مبلغ اسمی سهم و حسب مورد مبلغ اضافه ارزش آن
- نام بانک و مشخصات حساب سپرده ای که وجوه لازم باید در آن پرداخته شود.
- مهلتی که طی آن دارنده گواهی نامه می توانند از حق خرید مندرج در گواهی نامه استفاده کند.
- هرگونه شرایط دیگری که برای پذیره نویسی مقرر شده باشد.
تبصره: گواهی نامه حق خرید سهم باید به همان ترتیبی که برای امضای اوراق سهام شرکت مقرر است به امضاء برسد. در صورتی که حق تقدم در پذیره نویسی سهام جدید از صاحبان سهام سلب شده باشد یا صاحبان سهام از حق تقدم خود ظرف مهلت مقرر استفاده نکنند حسب مورد تمام یا باقیمانده سهام جدید عرضه و به متقاضیان فروخته خواهد شد. شرکت های سهامی عام باید قبل از عرضه کردن سهام جدید برای پذیره نویسی عمومی ابتدا طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید را به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم و رسید دریافت کنند.
طرح اعلامیه پذیره نویسی مذکور در ماده ۱۷۳ باید به امضای دارندگان امضای مجاز شرکت رسیده و مشتمل بر نکات زیر باشد:
- نام و شماره ثبت شرکت و (درج شناسه ملی مطابق قوانین شناسه ملی اشخاص حقوقی)
- موضوع شرکت و نوع فعالیت های آن
- مرکز اصلی شرکت و در صورتی که شرکت شعبی داشته باشد نشانی شعب آن.
- در صورتی که شرکت برای مدت محدود تشکیل شده باشد تاریخ انضاء مدت آن.
- مبلغ سرمایه شرکت قبل از افزایش سرمایه.
- اگر سهام ممتاز منتشر شده باشد تعداد و امتیاز آن.
- هویت کامل اعضاء هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت.
- شرایط حضور و حق رأی صاحبان سهام در مجمع عمومی.
- مقررات اساسنامه راجع به تقسیم سود و تشکیل اندوخته و تقسیم دارایی بعد از تصفیه.
- مبلغ و تعداد اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم که شرکت منتشر کرده است و مهلت و شرایط تبدیل اوراق قرضه به سهم.
- مبلغ بازپرداخت نشده انواع دیگر اوراق قرضه ای که شرکت منتشر کرده است و تضمینات مربوط به آن.
- مبلغ دیون شرکت و همچنین مبلغ دیون اشخاص ثالث که توسط شرکت تضمین شده است.
- مبلغ افزایش سرمایه.
- تعداد و نوع سهام جدیدی که صاحبان سهام با استفاده از حق تقدم خود تعهد کرده اند.
- تاریخ شروع و خاتمه مهلت پذیره نویسی.
- مبلغ اسمی و نوع سهامی که باید تعهد شود و حسب مورد مبلغ اضافه ارزش سهم.
- حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره نویسی باید تعهد شود.
- نام بانک و مشخصات حساب سپرده ای که وجوه لازم باید در آن پرداخته شود.
- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که اطلاعیه ها و آگهی های شرکت در آن نشر می شود.