اظهارنامه مالیاتی چیست؟
تمامی افرادی که طبق قانون مصوب شده مشمول شرایط پرداخت مالیات مستقیم و مالیات ارزش افزورده می‌شوند. اعم از حقوقی و حقیقی ملزم به ثبت اظهارنامه وباید اقدام به پرداخت مالیات خود کرده. اظهارنامه مالیاتی بر اساس سال مالیاتی هر شرکت یا فردی مشخص شده و تنظیم شود، امروزه با پیشرفت تکنولوژی اداره سازمان امور مالیاتی نیز سامانه‌ای به این منظور مشخص کرده تا افراد اقدام به تنظیم اظهارنامه و پرداخت مالیات خود کنند.
برای تنظیم اظهارنامه مالیاتی می‌توان از دو روش محاسبه علی الراس و یا از طریق روش خود اظهاری اقدام کرد که در ادامه بیشتر با این دو نوع اظهارنامه آشنا خواهیم شد.
محاسبه علی الراس چیست و چگونه؟
روش محاسبه مالیاتی علی الراس روش قدیمی تری نسبت به دیگر روش‌های مالیاتی است. و البته همچنان این روش رواج دارد، ولی به دلیل این‌که هزینه های زیادی برای اداره مالیات می‌گذارد، اداره مذکور همواره سعی بر این دارد که این روش را حذف و دیگر روش‌ها را جایگزین آن کند. به طور‌کلی روش علی الراس دقیق نبوده و معمولا میزان تعیین شده در آن نسبت به میزانی که خود مودیان مالیاتی در روش خود اظهاری اعلام می‌کنند بیشتر است. به همین دلیل عدالت را در روند پرداخت مالیات زیر سوال می‌برد.
خود اظهاری به چه معناست؟
در تمامی کشورهای پیشرفته و قدرتمند در زمینه اقتصادی در دنیا بعد از بررسی انواع روش‌های مختلف برای اظهارنامه مالیاتی به این نتیجه رسیدند که بهترین روش خود اظهاری توسد خود مودیان مالیاتی می‌باشد.آن هم به این شکل هر ساله مودیان مالیاتی به شکل داوطلبانه ، صداقت و همچنین شفافیت کامل چرخه یکساله اقتصادی خود را مشخص کرده و میزان مالیات پرداختی با توجه قوانین مالیاتی مشخص شده پرداخت می‌نمایند.
در این روش ، افراد بعد از پر کردن فرم‌هایی مشخص عملکرد مالی یکسال گذشت خود را به اداره مالیات ارائه داده و پس از بررسی بر اساس قوانین مالیاتی کشور میزان مشخصی از مالیات به متقاضی اعلام و پس از آن توسط متقاضی پرداخت می‌شود.
افراد شامل شرایط پرداخت مالیات
طبق قانون اول مالیاتی مستقیم کشور افراد حقیقی و حقوقی که موظف به پرداخت مالیات هستند. البته لیست این افراد بسیار بلند و طولانی است ولی به طور کلی می‌توان گفت که تمامی افرادی که صاحب کسب وکار ، صاحبان بنگاه‌های اقتصادی و همچنین افراد حقوقی دارای ثبت که در چهارچوب قانون مالیاتی کشور هستند هر ساله باید اقدام به تنظیم اظهارنامه و پرداخت مالیات خود کنند.
سال مالیاتی چیست؟
تنظیم و تکمیل اظهارنامه مالیاتی باید بر اساس سال مالیاتی انجام شود. در قانون مالیاتی مستقیم کشور تعریف مشخصی داده شده به این معنی که سال مالیاتی از فروردین ماه هر سال شروع شده و تا پایان سال در اسفند ماه به اتمام می‌رسد. برای تنظیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی مدارکی هم نیز مورد نیاز است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
مدارک مورد نیاز برای ارسال اظهارنامه مالیاتی
- مجوز کاری و صنفی
- مدارک شرکت از جمله اساسنامه شرکت نامه و آخرین تغییرات اساسنامه در صورت وجود و همچنین موضوع فعالیت شرکت
- گواهی سند محل قانونی شرکت یا اجاره نامه آن
- کپی کارت ملی و شناسنامه اعضای هیئت مدیره و صاحبان امضا در اسناد تعهد آور شرکت
- گواهی ترازنامه برای اشخاص حقیقی و حقوقی
- صورت سود و زیان کلیه افرادی که مکلف به تنظیم اظهارنامه هستند.
- مبلغ درآمد کلی و فروش
- تمامی گواهی‌های گردش حساب شرکت ممهور به مهر شرکت یا موسسه
- صورت حساب کالاها و یا خدمات ارائه شده و یا ساخته و به فروش رفته
- کلیه قرارداد‌های تنظیم شده شرکت‌ها یا موسسات با اشخاص حقیقی، حقوقی، خصوصی و یا دولتی
- تمامی صورت حساب‌های مانده حساب و سود و زیان در دوره قبل و گردش حساب
- شماره ثبت و کد رهگیری دفاتر قانونی
- اسناد مربوط به مالیات‌های پرداخت شده که به تایید سازمان امور مالیاتی کشور رسیده باشد
- در صورت وجود کارت بازرگانی باید ارائه شود
- گواهی حساب‌های مالیاتی سال های قبل مودیان مالیاتی
- هر سندی که نیاز به تشخیص توسط اداره دارایی باشد همچون پرداختی‌های بیمه
و در آخر با داشتن کد کاربری و رمز عبور در سامانه اقدام به تکمیل اظهارنامه می‌کنیم
انواع اظهارنامه مالیاتی
فرم‌های الکترونیکی اظهارنامه مالیاتیچند سالی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد شده تا روند پرداخت و مالیات را برای مودیان مالیاتی تسهیل کند. اظهارنامه مالیاتی به پنج نوع تقسیم می‌شوند که در ادامه با آن ها آشنا خواهیم شد.
- اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی: این نوع اظهارنامه در دو نوع انفرادی و یا مشارکتی در دسترس است و طبق قانون باید تا پایان خرداد‌ماه هر ساله تنظیم و تسلیم اداره امور مالیاتی کشور شود.
- اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی :سال مالیاتی اشخصا حقوقی در پایان اسفند هر سال به پایان می‌رسد ولی این امکان وجود دارد که این دسته از مودیان تا پایان تیر ماه هر سال اظهارنامه خود را تکمیل و تسلیم اداره امور مالیاتی کشور کنند.
- اظهارنامه املاک: تمامی افرادی که املاک خود را اجاره و از طریق آن کسب درآمد می‌کنند موظف به پرداخت مالیات هستند که این مهلت پایان تیرماه هر ساله است
- اظهارنامه مالیات بر درآمد خودرو: تمامی صاحبان خودروهای باری، راه‌سازی، عمومی و تاکسی‌ها موظف به پرداخت مالیات هستند که می‌توانند از طریق مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت به همراه مدارک مورد نیاز خود اظهاری فرمایند.
- اظهارنامه مالیات ارزش افزوده : اظهارنامه‌ای است که به شکل فصلی تسویه می‌شود.
پنج مرحله ثبت اظهارنامه
گام اول: در گام اول متقاضی باید کد اقتصادی داشته باشد. تا اطلاعات پایه‌ای شرکت دریافت شده و بعد از تایید تلفن همراه وی و تاییدیه پستی کد پستی را در سامانه بارگذاری می‌کند.
گام دوم: پس از انجام پیش ثبت نام در سامانه ثبث اظهارنامه مالیاتی، از اطلاعات وارد شده استعلام گرفته شده تا راستی آزمایی انجام پذیرد در صورت غلط بودن اطلاعات از طریق پیامک به متقاضی اطلاع راستی خواهد شد.
گام سوم: بعد از تایید اطلاعات و راستی آزمایی توسط سازمان امور مالیاتی کشور کد کاربری و رمز عبور متقاضی ایجاد شده و به صورت پیامک برای وی ارسال می‌شود.
گام چهارم: متقاضی پس از دریافت اطلاعات کاریری وارد سامانه شده و اقدام به پر کردن اطلاعات اقتصادی بنگاه خود کند.
گام پنجم: اعتبار سنی ستادی و میدانی اطلاعات وارد شده و با پرونده‌های فیزیکی مطابقت داده می‌شوند، در صورتی که مغایرتی وجود نداشته باشد از طریق پیامک به متقاضی اعلام شده تا روند ایجاد اظهارنامه مالیاتی شروع شود.